Na swoich głowach czy barkach oraz
plecach dźwigają potężne ciężary. To mityczne, legendarne i
historyczne postaci. Ich wizerunki zostały wykorzystane w
architekturze i rzeźbiarstwie. Są elementami elewacji czy też
konstrukcji wyposażenia budynków. Tworzą też
wolno stojące przykłady małej architektury.
Mają różne nazwy, w zależności od
ulokowania, płci czy przedstawienia: to Atlas, Atlanci, Giganci,
Telamon, Herkulant czy też Kariatydy lub Hermy. Kilka słów na ich
temat.
Atlas był słynnym mitycznym tytanem,
który na swoich barkach dźwigał cały firmament. Według jednej z
wersji mitu Perseusz pokazał mu głowę Meduzy. Wówczas Atlas
skamieniał. I tu pojawia się pretekst, by jego postać wykorzystać
jako architektoniczną dekorację. Atlas pojawiał się w sztuce
zarówno jako wolny posąg, dźwigający niebiosa lub kulę ziemską,
ale i jako podpora większej kompozycji budowlanej. W sztuce europejskiej, zwłaszcza od czasów baroku pojawiają się (oczywiście wzorowane na antycznych odpowiednikach) tego typu kolumny czy
pilastry inspirowane postaciami męskich siłaczy. To nie tylko Atlas
(i jego mnogie wersje, czyli Atlanci), ale też Herakles czy inny
heros, Telamon. Są to muskularni mężczyźni, nadzy lub półnadzy,
którzy głową, barkami lub rękami podtrzymują element
architektoniczny, na przykład strop, balkon i tym podobne. Żeńskim
odpowiednikiem Atlantów są Kariatydy. Zdarza się, że figury te są
całopostaciowe, lub tylko półpostaciowe (od pasa w górę). Bywa
też, że nie przypominają mitycznych herosów a na przykład inne
legendarne postaci czy też nawet Maurów, Tatarów lub tubylców z
dalekich krain. Stosowanie tego typu dekoracji było popularne w
baroku czy też w architekturze i sztuce eklektycznej, np. w XIX i na
początku XX wieku. Monumentalne rzeźby siłaczy zdobią fasady
pałaców, kamienic, ale też sale balowe, grobowce czy wejścia do
obiektów użyteczności publicznej. W zdobnictwie stosowany był
odpowiednik tej stylistyki. Postaci ludzkie w formie kolumienek czy
pilastrów umieszczane na meblach i dekoracjach wnętrz nazywane są Hermami.
Zapraszam na przegląd napotkanych
przeze mnie dzieł tego typu.
POLSKA
(Dolny Śląsk)
(Dolny Śląsk)
Aula Leopoldina, Uniwersytet Wrocławski
fasada NOT, Wrocław
fasada kamienicy w Nowej Rudzie
kamienica pod Atlantami (biblioteka), Wałbrzych
Sala Książęca, Klasztor w Lubiążu
ogrody Klasztoru w Lubiążu
fontanna w Świdnicy
kamienice we Wrocławiu
kaplica grobowa w Jeleniej Górze
dekoracja meblarska, Zamek Grodno
Kłodzko, dekoracja kamienicy
Wrocław, Hotel Monopol
Wrocław, Biurowiec Hieronimus
Wrocławski Teatr Lalek
NIEMCY
(Łużyce, Saksonia)
Zwinger, Drezno - dekoracja
zbiory sztuki w zamku w Dreźnie
Bad Muskau, pałac - dekoracja
kamienice i obiekty architektoniczne w Goerlitz
***
niezależny, autorski i niekomercyjny projekt dotyczący historii i uroków Dolnego Śląska, Sudetów i okolic
****
Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa.
CC BY-NC-ND
Autorem bloga jest dziennikarz, przewodnik, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz