Translate

2 kwietnia 2019

Pustelnica z Egiptu (w sudeckiej kaplicy i w momentalnym dramacie oraz symfonii) (zdjęcia, poezja, muzyka, ciekawostki)

W kaplicy Marii Magdaleny w Krzeszowie, przy Grobie Pańskim, można zauważyć figurę świętej, która jest też bohaterką słynnego dramatu Goethego. Jej postać pojawia się również w monumentalnej Symfonii "Tysiąca" Mahlera. 


Goethe odwiedził Krzeszów w 1790 roku. Z kolei Mahler koncertował we Wrocławiu. Na premierze jego VIII Symfonii, w gronie gości specjalnych, znalazł się śląski noblista Gerhart Hauptmann i zaprzyjaźniony wrocławski lekarz dr Neisser. 

Maria Egipcjanka urodziła się ok. 344 roku w Aleksandrii w Egipcie. Zmarła ok. 421 roku na pustyni k. Jerycha. To święta wspominana 1 lub 2 kwietnia.
Na zdjęciu głównym figura w kaplicy Marii Magdaleny w Krzeszowie przedstawiająca tę pokutnicę. W tym przypadku jej atrybutem jest łańcuch - symbol grzechu, i krzyż, który zapewnił jej zbawienie.

Za życia Maria była początkowo kobietą lekkich obyczajów, która podróżowała ("pielgrzymowała"), jednak nie w celu nauki, doskonalenia czy pokuty, a wręcz przeciwnie - szukając rozpusty. Jej postawę zmieniła dopiero metamorfoza, którą przeszła w cudowny sposób w kaplicy Grobu Pańskiego w Jerozolimie. Krzeszowska kaplica jest wierną kopią tego świętego miejsca (na ten temat więcej TUTAJ). Zgodnie z podaniami, Maria miała umrzeć 1 kwietnia w dniu Wielkiego Czwartku.

Zwykle jest ukazywana jako starsza, mocno opalona kobieta, półnaga pokutnica z pustyni. Jej atrybutami są z kolei bochenki chleba. Krzeszowska rzeźba wyróżnia się zupełnie innym sposobem przedstawienia Marii Egipcjanki. Wydaje się, że święta jest na początku swojej drogi ku zbawieniu, i własnie - na oczach odwiedzających kaplicę Grobu - doznała oświecenia. Jeszcze jako młoda i piękna rozpustnica spętana łańcuchami win i grzechów. 



kaplica Marii Magdaleny z Grobem Pańskim w Krzeszowie oraz ołtarz Marii Magdaleny z figurą Marii Egipcjanki po prawej stronie

Święta jest też bohaterką niezwykle istotnego dzieła literatury: II części "Fausta" Goethego. Należy do grupy 3 świętych pokutnic, które wstawiają się za zbłąkaną duszę naukowca. Warto wspomnieć, że Goethe odwiedził Dolny Śląsk, w tym Krzeszów (31 sierpnia) podczas swojej podróży w 1790 roku. Na ten temat więcej TUTAJ. Ciekawostki na temat Fausta TUTAJ


Ostatnią scenę z "Fausta" w swojej symfonii wykorzystał Gustav Mahler. Pojawia się tam również Maria Egipcjanka. 
Mahler w stolicy Dolnego Śląska koncertował. 20 grudnia 1905 roku wykonał swoją „V Symfonię”. Z kolei 24 października 1906 roku poprowadził znów wykonanie własnych kompozycji, w tym "III Symfonii" i pieśni (w tym "Ich bin der Welt abhanden gekommen" z "Rückert-Lieder").
Słuchaczami premierowego, monachijskiego wykonania "VIII Symfonii" 12 września 1910 roku byli m.in. Gerhart Hauptmann z Jagniątkowa (dwa lata później otrzymał literackiego Nobla, więcej na jego temat TUTAJ), Strauss, Tomasz Mann (nominowany przez Hauptmanna do nagrody Nobla, noblista z 1929 roku - o jego związkach z Dolnym Śląskiem i Mahlerem TUTAJ) czy dr Neisser z Wrocławia (22 razy nominowany do Nobla). O Mahlerze i jego związkach z Dolnym Śląskiem TUTAJ.



Gustav Mahler - Symphonie Nr. 8 Part II. Bei der liebe, die den Füßen (YouTube)



tekst (z Goethego):
Maria Aegyptiaca (Acta Sanctorum).
Bei dem hochgeweihten Orte,    
Wo den Herrn man niederließ;
Bei dem Arm, der von der Pforte
Warnend mich zurücke stieß;
Bei der vierzigjährigen Buße,
Der ich treu in Wüsten blieb;
Bei dem seligen Scheidegruße,
Den im Sand ich niederschrieb –

Zu drey.
Die du großen Sünderinnen
Deine Nähe nicht verweigerst,
Und ein büßendes Gewinnen
In die Ewigkeiten steigerst,
Gönn’ auch dieser guten Seele,
Die sich einmal nur vergessen,
Die nicht ahnte daß sie fehle,
Dein Verzeihen angemessen!

(Johann Wolfgang von Goethe - "Faust", domena publiczna) 

(w tłumaczeniu):
Maria Aegyptiaca
przez to miejsce święte, zbawcze,
kędy Pan nasz w grobie leży,
przez to ramię ostrzegawcze,
co wstrzymało mnie u dźwierzy,
przez czterdziestoletnie trwanie
w pokucie sobie zadanej,
przez to szczęsne pożegnanie —
przez ten list w piasku pisany — 

RAZEM
jako nie skąpisz miłości,
największe krzepisz grzesznice
i wiedziesz do wieczności
skruszone pokutnice —
tak oto wybacz tej duszy,
która raz jeden zbłądziła,
co w życia zgubionej głuszy
nie wiedziała, że grzeszyła! 

(Johann Wolfgang von Goethe - "Faust", tłum. Emil Zegadłowicz, domena publiczna)

****

polecam też:
Postne i Wielkanocne ciekawostki (sztuka, poezja, muzyka, natura z mnóstwem dolnośląskich kontekstów)
Quodlibet: Scala Sancta – Jerozolima – Rzym – sudeckie sanktuaria (Krzeszów, Wambierzyce)
Quodlibet: Święty Grób – Jerozolima vs. sudeckie zabytki (Krzeszów, Wambierzyce i Görlitz)
Noli me tangere: czyli „nie dotykaj mnie” + dolnośląskie i sudeckie ciekawostki (od Biblii przez muzykę i kalwarię w śląskiej Jerozolimie aż po botanikę!)

o innej Egipcjance i poszukiwaniach jej śladów na Dolnym Śląsku:
Piękność Egiptu na północy – śląskie poszukiwania Kleopatry (konteksty: Niemcza, Nysa, Wrocław - wybór)


**** 
Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować bez oznaczenia autorstwa. W sprawie użycia komercyjnego, proszę o kontakt. 

Autorem bloga jest dziennikarz, przewodnik, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku.  

****

Zapraszam!
- dodaj do zakładek i odwiedzaj:

- polub i obserwuj – codziennie rocznice, wspomnienia i upamiętnienia:

kilkadziesiąt nowych postów miesięcznie: Dolny Śląsk, Sudety, historia, przyroda, sztuka, muzyka, ciekawostki!

ponad 1000 galerii


niezależny, autorski projekt


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz