Niewątpliwie Dolny Śląsk przeżywa zasłużoną drugą młodość. Odzyskuje blask historycznego dziedzictwa i zdobywa nowe atuty. Jedną z sił tego regionu są wielowiekowe tradycje – niesamowita głęboka duchowość tych ziem. Genius loci sprawia, że kwitnie tu, jak kiedyś – nawet wbrew niesprzyjającym warunkom danego momentu dziejowego – sztuka, myśl i inwencja na wysokim poziomie. Świadectwem tego są zabytki kultury materialnej i niematerialnej, dzieje regionu i jego mieszkańców.
Dolny Śląsk w obecnych granicach administracyjnych, ale i wykraczających poza nie - historycznych, to ważna część nie tylko Polski, Europy, ale i świata. Obszar ten przez wieki przechodził z rąk do rąk. Nie osłabiło to emanowania jego energii. Urodzeni tu artyści czy myśliciele oraz naukowcy wpływali na znanych geniuszy lub sami nie pozostawali w tyle. Byli pionierami lub uczestniczyli w dziele doskonalenia dorobku ludzkości.
O funkcjonowaniu idei „światła z Śląska” przypominają rozmaite publikacje ("Drogi Ślązaków do wiedzy: XII w. - 1968 r.", "Śląskie dzieje"), ale też współczesna nagroda przyznawana od 1994 roku na Górnym Śląsku.
Co powoduje, że Śląsk zasłużył na takie miano? Osiągnięcia. Zdobycze kultury i cywilizacji. Ale dlaczego akurat tutaj? To chyba zagadka. Nie próbuję szukać odpowiedzi na to złożone pytanie. Pasjonujące jest samo odkrywanie udziału regionu w wielkiej historii cywilizacji ludzkiej.
W ramach podkreślenia oświeconego charakteru regionu chciałbym przypomnieć o kilku ciekawostkach, które już opisałem szerzej na blogu (linki poniżej zaznaczone kolorem i hiperłączem):
między innymi na Dolnym Śląsku działał mistyk nazywany pierwszym niemieckojęzycznym filozofem, badacz tajemnic, którego Mickiewicz uważał za największego mistyka nowożytnego – Boehme.
tutaj pracowała barokowa astronomka, która zapisała się na kartach historii nauki swoją pionierską książką – mowa o Marii Kunickiej.
dolnośląską krew mieli w sobie dwaj słynni XIX-wieczni architekci teatralni, który wznieśli lub przebudowali oraz wpłynęli na wizję takich obiektów, jak opery w Berlinie, Dreźnie, Wrocławiu, Lipsku, Bayreuth (Langhans, Semper)
tutaj urodził się człowiek, który zreformował XVIII-wieczną oświatę, wynajdując maturę i któremu sam Kant dedykował swoje dzieło życia
tu żył i tworzył poeta, którego szanował Goethe, a słynni kompozytorzy (jak Mozart czy Telemann) pisali muzykę do jego tekstów
twórca Bramy Brandenburskiej, symbolu Niemiec, ale i jednego najlepiej rozpoznawalnych budynków Europy, to również Dolnoślązak
niezwykły pomost między polską kulturą a niemieckim modernizmem to również Dolnoślązak - przyjaciel Przybyszewskiego, uczeń Liszta i nauczyciel Furtwänglera zarazem
Najsłynniejszy portret Beethovena to również dzieło dolnośląskiego artysty
Zmarły 500 lat temu geniusz Leonardo da Vinci czytał książki napisane przez dolnośląskiego myśliciela i odkrywcę, co poświadczył własnoręcznie w swoich dziennikach
Z Dolnego Śląska pochodzi pierwsze zapisane w języku polskim zdanie!
Dolnośląski kapelmistrz pozwolił Moniuszce poznać muzykę Wagnera
Z Dolnego Śląska pochodzili: lipski szef, uczniowie, a nawet zięć Jana Sebastiana Bacha. Byli też ważni badacze jego twórczości pochodzący tego regionu.
Dolnośląski alchemik wpłynął na rozwój tajemniczego nurtu różokrzyżowców
Mistyk Angelus Silesius inspirował nie tylko Mickiewicza, ale i mistrza kantat, Buxtehudego
Kompozytor z Nowej Rudy napisał używany wciąż przez Japończyków hymn państwowy!
Wielu uczniów i komentatorów Wagnera to także Dolnoślązacy. Wrocław uchodził nawet za Wagnerowskie Miasto.
Dolny Śląsk to od wieków również wysoki poziom teatru dramatycznego (od Gryphiusa po Różewicza i Grotowskiego) oraz opery (od teatru barokowego, przez klasyczny po romantyczny)
Romantyczny liryk śląski, Eichendorff, uznawany jest za jednego z najważniejszych w literaturze niemieckiej, po jego twórczość sięgali cenieni kompozytorzy, komentowali go ważni myśliciele
Dolny Śląsk obfituje w ważne i cenne obiekty zabytkowe (w tym Pomniki Historii oraz zabytki z listy UNESCO)
Śląsk miał swojego Rembrandta
Dolny Śląsk to również cenne zabytki techniki, w tym kolej, która jest najstarsza na obecnych ziemiach Polski, to również rekordowe tunele i inne obiekty inżynierskie
Piernikarstwo z Dolnego Śląska słynie z wielowiekowych tradycji
To miejsce, w którym – w Sudetach i Karkonoszach - narodziła się turystyka górska
Dolny Śląsk to region, który nie tylko inspirował innych, ale też chłonął wielkie tradycje – są tu wpływy sięgające Jerozolimy, Włoch i innych ośrodków kultury. Znajdziemy też egzotyczne i orientalne akcenty
Śląski aptekarz był jednym z pionierów popularyzacji farmacji i demokratyzacji wiedzy, jako pierwszy podał opis czekolady w języku niemieckim
Na Dolnym Śląsku, w Sudetach, powstał pierwszy w śmiercie szpital klimatyczny leczący gruźlicę
Dolnoślązakiem był autor libretta pierwszej niemieckiej opery
na Dolnym Śląsku znajduje się najstarsze miasto w Polsce – Złotoryja
na Dolnym Śląsku znajduje się największy klasztor cysterski na świecie i jeden z największych obiektów sakralnych w Europie z rekordowo długą fasadą – klasztor w Lubiążu
Ponadto najstarszym budynkiem w Polsce o wysokości przekraczającej 100 m jest katedra św. Stanisława i św. Wacława w Świdnicy, zaś najwyżej położony taras widokowy budowli w Polsce znajduje się w Sky Tower we Wrocławiu.
najwyżej położony rynek miejski w Polsce znajduje się na Dolnym Śląsku.
Dolny Śląsk inspirował też wielkich, którzy tu przybywali:
Wyspiański odwiedził Legnicę i twórczo zafascynowała go historia średniowiecznej bitwy pod tym miastem
Brahms napisał słynną „Uwerturę Akademicką” dla Uniwersytetu Wrocławskiego
Caspar David Friedrich, kultowy malarz romantyzmu, w Karkonoszach znalazł plenery, które znajdziemy na jego płótnach
Dolny Śląsk to region, który odwiedzili i opisali słynni podróżnicy, z Goethem i prezydentem Adamsem na czele
wiele innych ciekawostek w moich tekstach w ramach biblioteczki Welthellsicht!
Kolejne dowody na „Lux ex Silesia” wkrótce!
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz