Opera królewska w Dreźnie to perła architektury i miejsce niezwykle ważne w historii muzyki! Wspaniały gmach jest jednym z najważniejszych ośrodków operowych w Europie. Od początku związani byli z tą budowlą i działalnością instytucji artyści kojarzeni z Dolnym Śląskiem! Operę wzniósł syn kupca z Kamiennej Góry. Z kolei jego piękne dzieło zdobili malarstwem i rzeźbą artyści związani z Wrocławiem. Na scenie brylowała wielka śpiewaczka pochodząca z Wrocławia i mieszkająca w Lądku-Zdroju, prapremierę miał tam film operowy reżysera z Wrocławia i opera wrocławskiego kompozytora!
To kilka z ciekawostek z mnóstwa innych, które zaprezentuję w artykule! Zapraszam.
Po berlińskiej operze i jej związkach z Dolnym Śląskiem, które omówiłem TUTAJ, pora na wspaniały teatr w Dreźnie!
Opera w Dreźnie zwana Spemeroper powstawała dwa (a nawet trzy razy!). To zatem historyczne budowle będące dziełem jednego architekta - Gottfrieda Sempera. I od niego zacznę.
W latach 1838-1841 mistrz budowlany Gottfried Semper wybudował w Dreźnie reprezentacyjny królewski teatr dworski. Budynek reprezentował naśladownictwo włoskiego wczesnego renesansu i słynął jako jeden z najpiękniejszych europejskich teatrów. Gottfried Semper urodził się w 1803 roku na terenie dzisiejszego Hamburga, ale jego ojciec pochodził z Kamiennej Góry na Dolnym Śląsku (miasto leży w linii prostej 163 km od opery drezdeńskiej)! (więcej TUTAJ) Rodzina Semperów była przez kilka wieków związana z starym miastem nad Bobrem w Sudetach. Ojciec architekta - Gottfried Emanuel Semper -urodził się w 1768 roku w ówczesnym Landeshut na Śląsku i był kupcem. W młodości wyjechał na północ i osiedlił się w Altonie, gdzie założył rodzinę i biznes. Gottfried Semper miał 35 lat, kiedy rozpoczął budowę I wersji Semperoper w Dreźnie.
Opera została otwarta uroczyście 12 kwietnia 1841 roku (za: „Geschichte des Hoftheaters zu Dresden”), choć niektóre opracowania podają również datę 13 kwietnia (za: "SemperOper: ein Spaziergang durch Haus und Geschichte"). Wykonano wówczas muzykę Carla Marii von Webera (który mieszkał i pracował w latach 1804 – 1807 we Wrocławiu oraz w śląskim Pokoju), a także sztukę Goethego (który spędził na Śląsku, w tym we Wrocławiu, kilka tygodni w 1790 roku).
Głównym dyrygentem w latach 1842 – 1849 był tam słynny kompozytor Ryszard Wagner. Semper był jego kolegą. Razem uczestniczyli w rewolucji i musieli emigrować z Drezna. W operze Sempera odbyły się prapremiery 3 oper Wagnera. Co ciekawe kompozytor, będąc kapelmistrzem królewskiego teatru w Dreźnie, odwiedził I raz Dolny Śląsk. Stało się to z 7 na 8 lipca 1848 roku. Wagner odwiedził uniwersyteckiego dyrektora muzycznego Mosewiusa, który był starym przyjacielem rodziny Wagnerów. Wagner spędził u niego kilka godzin do późna, poznając ogromne i cenne zbiory muzyczne wrocławskiego kapelmistrza, szczególnie jego słynną kolekcję kantat Bacha. Wagner wspomniał o tym w liście do żony Minny oraz w autobiografii. Wizyta we Wrocławiu była wymuszona z uwagi na przesiadki w czasie podróży urlopowej Wagnera do Wiednia przez Goerlitz i Wrocław.
21 września 1869 roku budynek I opery Sempera został doszczętnie zniszczony w pożarze.
Drezno zdecydowało się na odbudowę teatru, korzystając z usług tego samego architekta, mimo że był on uchodźcą politycznym! Sędziwy Semper wykonał projekt. Został on zrealizowany w latach 1871-1878 pod nadzorem jego najstarszego syna, Manfreda Sempera . Uroczyste otwarcie II wersji opery Sempera odbyło się 2 lutego 1878 roku. Ponownie zabrzmiała uwertura Carla Marii von Webera i jedna ze sztuk Goethego! Gottfried Semper zmarł rok później, w maju 1879 roku.
Ten teatr zdobią również dzieła sztuki wykonane przez artystów związanych z Dolnym Śląskiem. Na przykład malowidło przedstawiające Marsjasza z fletnią, Apollina z cytrą i trzy Gracje, znajdujące się nad wejściem głównym, stworzył Johann Paul Adolf Kießling. Ten malarz urodził się 8 stycznia 1836 we Wrocławiu i związany był z Dreznem, gdzie zmarł 10 stycznia 1919 roku.
Z kolei 2 rzeźby z grupy rzeźbiarskiej wieńczącej fasadę od strony Łaby, dokładnie Antygonę i Kreona (bohaterów słynnej tragedii Sofoklesa), wykonał Carl August Robert Härtel. Artysta ten urodził się w Weimarze, ale związany był z Wrocławiem. W 1878 został mianowany nauczycielem w Królewskiej Szkole Rzemiosł Artystycznych we Wrocławiu. W stolicy Dolnego Śląska pozostawił po sobie posągi Albrechta Dürera i Michała Anioła, stojące do dziś przy gmachu Muzeum Narodowego. Härtel zmarł 5 maja 1894 we Wrocławiu.
W II wersji opery Sempera prapremierę miały rozmaite ciekawe opery wykonywane do dziś, w tym kilka głównych dzieł Richarda Straussa. W Operze Sempera ten kompozytor, który wielokrotnie gościł na Dolnym Śląsku, rozpoczął wystawianie swoich oper od prapremiery "Feuersnot” 21 listopada 1901 roku. Libretto do tej opery napisał Ernst Freiherr von Wolzogen, pisarz urodzony 23 kwietnia 1855 roku we Wrocławiu. Następnie w operze Sempera Strauss wystawił słynną„Salome” (kolejna inscenizacja odbyła się we Wrocławiu!), a także: „Elektrę”, „Ariadnę na Naksos”,„Kawalera srebrnej róży”, „Intermezzo”, „Helenę egipską”, „Arabellę”, „Milczącą kobietę” i „Dafne”!
W operze Sempera swoją prapremierę miał też Richard Mohaupt, a dokładnie jego opera „Die Wirtin von Pinsk” (10 lutego 1938 roku). Richard Mohaupt urodził się 14 września 1904 we Wrocławiu był niemiecko - amerykańskim kompozytorem i dyrygentem. Premiera jego opery w Dreźnie była zbojkotowana, kompozytor udał się na emigrację.
Warto dodać, że w drezdeńskiej operze odbyła się też światowa prapremiera dzieła scenicznego Ignacego Paderewskiego – jednego z ojców polskiej niepodległości! Chodzi o operę „Manru”, którą w teatrze Sempera wystawiono 29 maja 1901 roku. Tego samego roku, 26 października, Paderewski dał swój drugi koncert we Wrocławiu! Operą w Dreźnie dyrygował Ernst von Schuch, który w 1872 roku związany był z Wrocławiem (Schuch dyrygował również prapremierami kilku wspomnianych wyżej oper Straussa).
Z operami Straussa i Dreznem związanych było dwoje znamienitych wrocławskich artystów. Margarethe Bertha Ida Siems urodziła się 30 grudnia 1879 roku we Wrocławiu, a zmarła 13 kwietnia 1952 roku w Dreźnie. Była niemiecką śpiewaczką operową, sopranistką, i nauczycielką śpiewu. Jej angaż z operą w Dreźnie sięga 1908 roku. W 1909 roku Siems wzięła udział w prapremierze opery „Elektra” Straussa, w 1911 w prapremierze „Der Rosenkavalier” Straussa, a w 1912 w prapremierze opery „Ariadne auf Naxos” również Richarda Straussa. Rola marszałkowej Werdenberg w „Rosenkavalier” była największym sukcesem jej kariery. Do dziś ta partia uchodzi za kultową rolę operową. Pod koniec życia, aż do przesiedlenia po II wojnie światowej, Margarethe Siems mieszkała w Lądku-Zdroju, gdzie zachował się jej dworek.
Z kolei Robert Wiene urodził się 27 kwietnia 1873 roku we Wrocławiu i był reżyserem filmowym. Zrealizował filmową adaptację „Kawalera srebrnej róży” Straussa (premiera w Dreźnie z udziałem Margarethe Siems). Filmowa adaptacja opery miała premierę w operze Sempera 10 stycznia 1926 roku.
fragment współczesnego wykonania ekranizacji "Kawalera srebrnej róży" w Dreźnie - film miał premierę w operze Sempera w Dreźnie, a wcześniej prapremierę miała tam inscenizacja opery Straussa z wrocławianką w roli głównej (YouTube)
Pod koniec II wojny światowej budynek opery Sempera został poważnie uszkodzony w wyniku nalotu lotniczego na Drezno w nocy 13 lutego 1945 roku. Odbudowa trwała długo. Inauguracja odbyła się dopiero 13 lutego 1985 roku, w 40. rocznicę zniszczeń wojennych. Wystawiono wówczas operę „Der Freischütz” Carla Marii von Webera. Trzecie otwarcie opery Sempera również uświetniła muzyka dyrektora teatru operowego z XIX-wiecznego Wrocławia.
oficjalna strona opery:
>>> https://www.semperoper.de
Polecam również:
#opera, #ciekawostka
>>> Wielki architekt, kolega Wagnera, syn kamiennogórzanina - Gottfried Semper, budowniczy oper (#ciekawoska)
>> Dom mistrza i Świątynia jego sztuki – wagnerowskie gmachy i dolnośląskie konteksty (z wizytą w Bayreuth w poszukiwaniu związku z Śląskiem) (GALERIA + ciekawostki)
niezależny, autorski i niekomercyjny projekt dotyczący historii i uroków Dolnego Śląska, Sudetów i okolic
****
Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa.
CC BY-NC-ND
Autorem bloga jest dziennikarz, przewodnik, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku.
****
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz