Ciekawostki historyczne, przyrodnicze i kulturalne nie tylko dolnośląskie i sudeckie (gdzie mnie poniesie...). Miłośników historii zapraszam do kalendarium pełnego ciekawostek! >> KALENDARIUM MIESIĘCZNE (daty dzienne) + KALENDARIUM ROCZNIC 2024 (oś chronologiczna - KILKASET rocznic!)
Translate
29 grudnia 2021
Intensywny, jubileuszowy rok w trudnym czasie – podsumowanie 2021 (GALERIA + refleksje)
28 grudnia 2021
KOLEJny rok! - kilka słów o moich kolejowych podróżach na Dolnym Śląsku w 2021 roku, a także o poznawaniu zabytków (+ GALERIA!)
Nie wiem, jak Wy, ale ja sporo podróżuję koleją. Głównie w celach turystycznych i po Dolnym Śląsku. W 2021 roku również jeździłem, a nawet postanowiłem zbierać bilety. Kiedy wszystko podliczyłem, okazało się, że korzystałem z usług Kolei Dolnośląskich, ale i POLREGIO oraz PKP Intercity łącznie około 100 razy, gromadząc na dowód i pamiątkę koło 70 biletów drukowanych i około 20 elektronicznych. Dzięki pociągom nie tylko zwiedzałem rozmaite zabytki typu zamki, pałace, muzea, ale i góry oraz jeziora i parki. Przy okazji poznawałem też ciekawą, często zabytkową infrastrukturę, jak dworce, mosty i wiadukty. W pociągu spotkałem... aktorów w kostiumach jadących na premierę spektaklu w teatrze! To była fantastyczna sprawa!
27 grudnia 2021
Bożonarodzeniowy dramat miłosny – czyli Werter. Związki ponadczasowego dzieła z Dolnym Śląskiem (powieść, opera i różne ciekawostki)
Sieć kontekstów potrafi często zaskakiwać. Tym razem omówię to na przykładzie kultowej powieści epistolarnej Johanna Wolfganga Goethego – wybitnego poety, który spędził na Dolnym Śląsku kilka tygodni (w tym swoje urodziny) w 1790 roku.
26 grudnia 2021
Mroźny świąteczny poranek w Kamiennej Górze (GALERIA)
25 grudnia 2021
Strażacka perełka KP PSP w Kamiennej Górze w świątecznym wydaniu - sikawka konna z 1920! (GALERIA)
24 grudnia 2021
Chełmsko Śląskie: Żywa Szopka, czyli Święta w Sudetach (GALERIA)
22 grudnia 2021
Wałbrzych nocą - na tropie zabytków i atrakcji (GALERIA)
21 grudnia 2021
Bolesławiec - nocy spacer: rynek i wiadukt nad Bobrem (GALERIE)
20 grudnia 2021
17 grudnia 2021
Adwentowa i Bożonarodzeniowa poezja śląskich liryków od XVI od XX wieku (Puschmann, Gryphius, Opitz, Silesius, Eichendorff, Morgenstern i Keller)
Choinka, jarmarki, światełka i iluminacje, szopki, uroczystości, odświętna muzyka i dekoracje, prezenty, tradycyjne dania, nastrój – wiele elementów składa się na niezwykły klimat świąt. Tak podniosła i piękna, jednocząca i radująca okoliczność jest też motywem literackim (choć nie zawsze książkowe święta są takie cudowne….). „Opowieść wigilijna” Dickensa, „Choinka” Andersena, „Chłopczyk na Gwiazdce u Pana Jezusa” Dostojewskiego, „Tajemnica gwiazdkowego puddingu” Christie, "Podróż trzech króli" Eliota, „Dziadek do Orzechów” Hoffmanna – to klasyki kojarzące się z Bożym Narodzeniem na kartach dzieł uznanych pisarzy. Także twórcy związani z Dolnym Śląskiem nawiązywali do tematyki adwentowej i świątecznej w swojej twórczości. Bardziej i mniej znani literaci pisali wiersze, które zawierają religijną mistykę Bożego Narodzenia, albo zupełnie świeckie odniesienia. Niektóre z tych wierszy są do dziś cytowane, a nawet śpiewane!
Dokonałem subiektywnej selekcji kilku utworów poetów związanych z Dolnym Śląskiem. Byli to niemieckojęzyczni twórcy żyjący i tworzący od XVI do I połowy XX wieku. Ich twórczość jest dziś częścią światowego skarbca kultury (są to też wiersze w domenie publicznej, czyli nie chronią ich już majątkowe prawa autorskie, a co za tym idzie można je cytować i wykorzystywać bez przeszkód).
16 grudnia 2021
Sudecka Narnia czyli Adršpašské skály zimą! (GALERIA)
Lipiński we Wrocławiu – muzyczny triumf polskiego wirtuoza na Dolnym Śląsku (poezja Holteia, relacje prasowe, upamiętnienie)
Obok Chopina – wirtuoza fortepianu, to właśnie Lipiński – prawdziwy mistrz wiolinistyki, jest dumą polskiego romantyzmu w muzyce solowej i instrumentalnej. Zarówno wielki pianista, jak i skrzypek koncertowali na Dolnym Śląsku! Zanim młody Chopin ujawnił swój geniusz w Dusznikach-Zdroju i Wrocławiu, w stolicy regionu zaprezentował się kilkukrotnie Karol Józef Lipiński . Jego fenomenalna gra – nie bez powodu za wielkiego wirtuoza uważał Polaka sam Paganini – była bardzo dobrze przyjęta. Studenci wrocławskiego uniwersytetu uczcili muzyka, a poeta uświetnił jego postać w wierszu! O wrocławskich koncertach Lipińskiego pisała prasa w Krakowie i Lwowie. Po II wojnie światowej w polskim Wrocławiu imię wspaniałego skrzypka i kompozytora nadano Akademii Muzycznej.
Wielcy muzycy i wielka muzyka to to, co Wrocław kocha od wieków. Właśnie dlatego życie kulturalne w stolicy Dolnego Śląska było od stuleci na najwyższym poziomie. Głośne nazwiska i epokowe kompozycje mają również swoje wrocławskie konteksty, o czym stale przypominam. W tym odcinku o wirtuozie, który zachwycał Europejczyków w I połowie XIX wieku. Oczywiście nie zabraknie interesujących wątków dolnośląskich!
15 grudnia 2021
6 starych kolęd i pieśni świątecznych związanych z Dolnym Śląskiem i Dolnoślązakami! (co dawnej podczas Bożego Narodzenia śpiewano?)
10 grudnia 2021
"Szopki. Od dolnośląskiej do krakowskiej" - wystawa w Muzeum Historycznym w Pałacu Królewskim we Wrocławiu (GALERIA)
9 grudnia 2021
8 grudnia 2021
Karkonoska inspiracja w Schlesisches Museum zu Görlitz (GALERIA)
7 grudnia 2021
6 grudnia 2021
Słodki Wrocław - piernikowe miasteczko w Kolejkowie: architektoniczne i historyczne smaczki dolnośląskie! (GALERIA)
4 grudnia 2021
Poznań - nocny spacer pełen doznań! (GALERIA)
3 grudnia 2021
Muzykalna para Bachów – Jan Sebastian i Anna Magdalena – dolnośląskie konteksty (hipotezy, związki, życie muzyczne)
Przeżyli ze sobą bez mała 30 lat. Wspólnie muzykowali i wychowywali gromadkę dzieci. Jedna z ich córek wyszła za mąż za ucznia i powiernika Jana Sebastiana – organistę i kompozytora z Dolnego Śląska. Swojej żonie , pierwszej wykonawczyni wielu dzieł, największej pomocniczce Bach dedykował kompozycje zebrane w zeszycie. Znalazła się tam m.in. aria skopiowana z dzieła kompozytora, który mieszkał i tworzył na Dolnym Śląsku. Ta pieśń miłości uświetniła wrocławskie obchody 200. rocznicy urodzin Bacha w 1885 roku. Podczas tego samego koncertu zabrzmiała też aria, która została prawdopodobnie wykonana na ślubie Jana Sebastiana i Anny Magdaleny w 1721 roku. Ale czy wiemy, jak wyglądała niezwykle ważna kobieta w życiu genialnego muzyka? Nie przetrwał żaden oficjalny wizerunek towarzyszki i partnerki barokowego mistrza. Jednak przypuszcza się, że w książce wydanej przez dolnośląskiego poetę w Lipsku znalazł się podwójny portret muzykującego małżeństwa Bachów!
Rozmaite ciekawostki związane z małżeństwem Bachów. Co jeszcze łączy tę niezwykłą parę z Dolnym Śląskiem?
Pieśń Ślązaka na pożegnanie kanclerz Merkel! Czyli Wielki Capstrzyk z hymnem księdza związanego z Głogowem, Wrocławiem, Żaganiem i okolicą Ząbkowic Śląskich (ciekawostka)
Pod koniec listopada 2021 roku media obiegła wiadomość o wyjątkowej wojskowej uroczystości na pożegnanie ustępującej kanclerz Angeli Merkel. W ramach Großer Zapfenstreich (Wielkiego Capstrzyku) armia uczciła 2 grudnia zakończenie 16-letnich rządów pierwszej w dziejach kobiety na najwyższym stanowisku w Niemczech, jednocześnie wpływowej polityczki, która znalazła się kilkukrotnie na szczycie listy „100 najpotężniejszych kobiet świata” magazynu Forbes! Kanclerz, zgodnie z tradycją zainicjowana przez jej poprzedników, osobiście wybrała specjalne kompozycje, które wykonała wojskowa orkiestra.
Większość komentatorów zwracała uwagę na piosenkę punkrockowej gwiazdy Niny Hagen, jednakże nie mniej ciekawym wyborem był ekumeniczny hymn chrześcijański – „Großer Gott, wir loben dich”, który napisał ksiądz Ignaz Franz, XVIII-wieczny kapłan pochodzący z Dolnego Śląska, aktywny w regionie jako kaznodzieja i liryk!
2 grudnia 2021
Baśniowy Hauptmann – śląskie i sudeckie inspiracje w świecie dramatu, opery („Dzwon zatopiony” - dzieło Noblisty w tłumaczeniu Kasprowicza oraz muzycznym opracowaniu!)
"Die versunkene Glocke. Ein deutsches Märchendrama in 5 Aufzügen” to symbolistyczny, neoromantyczny dramat śląskiego pisarza Gerharta Hauptmanna. Jeden z najwybitniejszych pisarzy żyjących w Sudetach, Noblista, napisał to dzieło pod koniec XIX wieku. Sztuka szybko stała się jednym z najczęściej granych utworów Hauptmanna i prawdziwym teatralnym „towarem eksportowym” Niemiec. Tuż po prapremierze, dzieło na polski przetłumaczył Jan Kasprowicz, były student Uniwersytetu Wrocławskiego. W 1899 roku dzieło zostało adaptowane na operę! Swoją wersję stworzył również włoski impresjonistyczny mistrz Respighi, a nad własną operą na podstawie baśni dramatycznej Hauptmanna pracował nawet Ravel!
Kościół Piotra i Pawła w Görlitz - perła Łużyc! Niezwykły zabytek, który zaskakuje architekturą, wyposażeniem i historią! (GALERIA)
1 grudnia 2021
Frankenstein po zmroku... czy nocny spacer po Ząbkowicach Śląskich! (GALERIA)
30 listopada 2021
29 listopada 2021
Andrzejkowa magia i tradycje w dawnych tekstach kultury związanych z Śląskiem i Łużycami (wybór ciekawostek: lanie ołowiu, ognisty człowiek, miłosna modlitwa i inne! + męczeństwo św. Andrzeja pędzla Willmanna)
Co łączy starodawne miłosne wróżby, Fachwerk, kolej i śląskiego Rembrandta? Święty Andrzej! Ostatnie dni listopada związane są z tradycjami, które narosły wokół obchodów wspomnienia męczeńskiej śmierci pierwszego ucznia Chrystusa, czyli apostoła Andrzeja. Przygotowałem wybór ciekawostek, które dotyczą wieczora wróżb, ale i innych form kultury nawiązujących do świętego Andrzeja. Oczywiście wybór kontekstów kładzie nacisk na dzieła i twórców związanych z Śląskiem, Łużycami czy Sudetami.
28 listopada 2021
Borówkowa - spacer z Lądka w oprószone góry (GALERIA)
Śnieżne Szczawno-Zdrój (GALERIA)
26 listopada 2021
Jesień zachwytów na Dolnym Śląsku i w Sudetach 2021 (GALERIA na podsumowanie złotego sezonu)
Jesień jest tym szczególnym sezonem, kiedy przyroda, na pożegnanie kolejnego cyklu wegetacyjnego, organizuje barwny spektakl. Kolorowe liście drzew i krzewów sprawiają, że październikowe i listopadowe lasy oraz parki i ogrody wyglądają niczym karnawałowe pochody. Jest to jeden z tych cudów natury, który choć wraca wciąż na nowo, za każdym razem cieszy i fascynuje. Na Dolnym Śląsku i w Sudetach wędrowcy, mieszkańcy i turyści mogli delektować się wyjątkowo piękną jesienią w 2021 roku. Ja również intensywnie korzystałem z jej uroków.
25 listopada 2021
Niezwykły cmentarz przy ciekawym kościele - Ruprechtice u stóp Gór Kamiennych (GALERIA)
Deptak w Szczawnie-Zdroju z nowym klimatycznym oświetleniem (GALERIA)
23 listopada 2021
Penderecki – wielki kompozytor i dolnośląskie wątki biograficzne i twórcze (Wrocław, Bolków, Hauptmann, Eichendorff)
Geniusz Krzysztofa Pendereckiego był powszechnie doceniany za jego życia. Kompozytor był laureatem licznych nagród (w tym czterech statuetek Grammy), odznaczeń i tytułów naukowych. Jego muzyka – grana w filharmoniach i operach na całym świecie – przyjęła się również jako ścieżka dźwiękowa w kinie i telewizji w wybitnych i kultowych filmach oraz serialach. Warto pamiętać, że przodek wybitnego polskiego twórcy pochodził z Wrocławia. Z kolei jedna z czterech oper kompozytora związana jest z dolnośląskim miastem. Penderecki sięgał również po twórczość śląskich pisarzy związanych z Wrocławiem i Sudetami.
Gál i Morgenstern – połączył ich Wrocław i pieśń o mglistym listopadzie (GALERIA, muzyka, poezja i ciekawostki)
„Chmurny/brzydki/ciemny jak noc listopadowa” – to związek frazeologiczny odwołujący się do charakteru długich, zimnych i ciemnych nocy późną jesienią. Nie tylko noce, ale i dni listopadowe mają raczej „złą sławę”. Często mgliste, deszczowe lub śnieżne, krótkie dni mają depresyjny, melancholijny wpływ na nas. Właśnie o tym jest pieśń, która związana jest z bardzo ciekawymi artystami. Christian Morgenstern – poeta, autor słów – był uczniem i studentem wrocławskich szkół, synem znanego malarza, który osiadł na Śląsku. Z kolei kompozytor, autor muzyki - Hans Gál – wybrał Wrocław na przedwojenny ośrodek promowania jego twórczości.
O dziełach tych twórców, a szczególnie o ich wspólnej miniaturze muzyczno-poetyckiej: nastrojowej pieśni o mglistym dniu listopadowym.
22 listopada 2021
Stary Rynek w Poznaniu: ratusz i inne zabytki (GALERIE)
19 listopada 2021
Sztolnie kopalni pirytu w Szklarskiej Porębie (GALERIA)
18 listopada 2021
Młody romantyk i jego artystyczne początki na Śląsku – Weber we Wrocławiu i Pokoju (muzyczne ciekawostki)
Carl Maria von Weber jest jednym z najważniejszych twórców wczesnego romantyzmu. Ten niezwykły muzyk jako 18-letni początkujący kapelmistrz związał się z operą we Wrocławiu! Na Śląsku był aktywny przez kilka lat. W tym czasie dyrygował, występował jako solista, ale też komponował. Jednym z jego przedsięwzięć była opera na temat karkonoskiego Ducha Gór – Liczyrzepy!
Polscy Romantycy i Dolny Śląsk: odwiedziny, skandale, romanse, mistyfikacje, koncerty i publikacje (wybór kontekstów: Mickiewicz, Słowacki, Krasiński, Fredro, Chopin, Wieniawski i inni)
Wybitni polscy artyści XIX wieku pozostawili nam nie tylko swoje cenne dzieła, które powstały w trudnych czasach zaborów, ale i wiele ciekawych śladów w historii Dolnego Śląska. Ale co romantyzm polski ma do regionu, który w XIX wieku był pruski/niemiecki? Całkiem sporo łączy Polaków - w tym tych największych, znanych - z Dolnym Śląskiem. Twórcy polskiej kultury bywali we Wrocławiu i uzdrowiskach. Nie tylko leczyli się, ale i koncertowali oraz wydawali swoje dzieła. Z czołowymi postaciami polskiego romantyzmu związanych jest sporo interesujących dolnośląskich anegdot, pamiątek i form uhonorowania ich dokonań.
17 listopada 2021
Hindemith – wychowany na Dolnym Śląsku, potępiony przez Goebbelsa – śląskie wątki w twórczości mistrza muzyki współczesnej (kilka ciekawostek biograficznych i muzycznych)
Paul Hindemith uważany jest za jednego z najważniejszych kompozytorów połowy XX wieku. Jego kompozycje do dziś są grane przez orkiestry filharmoniczne, zespoły kameralne czy opery. Światowej sławy artysta miał śląskie korzenie! Jego ojciec pochodził z Nowogrodźca, gdzie młody Paul spędził kilka lat swojego dzieciństwa pod opieką dziadka. W twórczości Hindemitha natrafić można na śląskie konteksty. Śląsk jest wspomniany jako miejsce akcji w operze kompozytora. Znane są również jego pieśni do słów śląskich poetów.
Od "Stacji Kultura" do Sępiej Góry - wędrówka w Górach Izerskich (GALERIA)
16 listopada 2021
Księżycowy kwiat – pokusa nocnych motyli i… czarownic! (o ciekawej roślinie, którą można napotkać na sudeckich szlakach)
Czy spotkaliście już tę ciekawą ozdobę lasów i ogrodów? Miesiącznica to rodzaj roślin należący do rodziny kapustowatych, czyli bliskich krewnych rzepaku i kalafiora! W Polsce rosną dwa gatunki: miesiącznica roczna (Lunaria annua) i miesiącznica trwała (L. rediviva). Nazwa rośliny nie jest związana z kalendarzem, ale z naszym naturalnym satelitą – Księżycem! Jej kwiaty nocą kuszą owady swoim zapachem, a owoce w formie srebrnej łuszczynki mogą przypominać najjaśniejsze ciało niebieskie nocnego nieba. Z miesiącznicą związane są opowieści o… czarach i wiedźmach! Stare podręczniki botaniczne podają, że ciekawa roślina występuje w Sudetach. Można się o tym przekonać, przemierzając górskie szlaki.