Precle, Wielki Post, Dinozaury, Wieloryb, Luter, szwagier Wagnera, lekarz z Kudowy i książę anarchistów, Nietzsche w Karkonoszach, Carl Hauptmann, Weronika – od chusty i herbaty z lasu, niedźwiedzia wróżba, perły Langera. Zapraszam!
Ciekawostki historyczne, przyrodnicze i kulturalne nie tylko dolnośląskie i sudeckie (gdzie mnie poniesie...). Miłośników historii zapraszam do kalendarium pełnego ciekawostek! >> KALENDARIUM MIESIĘCZNE (daty dzienne) + KALENDARIUM ROCZNIC 2024 (oś chronologiczna - KILKASET rocznic!)
Precle, Wielki Post, Dinozaury, Wieloryb, Luter, szwagier Wagnera, lekarz z Kudowy i książę anarchistów, Nietzsche w Karkonoszach, Carl Hauptmann, Weronika – od chusty i herbaty z lasu, niedźwiedzia wróżba, perły Langera. Zapraszam!
Dinozaury to fascynujące zwierzęta, których panowanie na Ziemi dawno się skończyło. Ich wydobywane od wieków szczątki oraz ślady wciąż rozpalają wyobraźnię. Kiedyś efektem pośmiertnej sławy tych stworzeń były smoki i bazyliszki – dziś parki jurajskie, filmy i gadżety. Wymarłe gady mają swoje miejsce w śląskiej przestrzeni. Polski dinozaur był "Ślązakiem"! Chodzi o Silezaura (Silesaurus opolensis) – rodzaj archozaura. Znane są też opowieści i legendy związane z smokami – mitycznymi kuzynami dinozaurów.
Post, Triduum Paschalne z niedzielą wielkanocną to niemal 50-dniowy okres w kalendarzu liturgicznym Chrześcijan. Z tym wyjątkowym czasem związane są rozmaite obyczaje, historie, ale i dzieła sztuki, literatury oraz muzyki. Także na Dolnym Śląsku i w Sudetach znaleźć można niezwykłe przykłady postnych i wielkanocnych tradycji oraz dóbr kultury, które się z nimi wiążą. Co więcej historia i dziedzictwo regionu związane są z wieloma najsłynniejszymi dokonaniami twórczymi zainspirowanymi omawianym okresem.
Zapraszam na spotkanie z Świętymi Schodami, Grobem Pańskim, Kalwarią, chustą Weroniki, Całunem, palmami, Pietą, autorami słów do „Pasji” Bacha, a także z dolnośląskim mistrzem, który skomponował niezwykłą kantatę „Stabat Mater”. Będzie również wagnerowski „Parsifal”, a także... precle.
Wieloryby na Dolnym Śląsku i w okolicach? Tak daleko od mórz i oceanów? Tak! Skoro mamy u siebie Neptuna, syreny, delfiny, dlaczego nie miałoby też być i wielorybów? Zapraszam na poszukiwania wielkich wodnych ssaków. Oczywiście nie spotkamy żywego wieloryba – ale natkniemy się na niezwykłe zabytki i pamiątki z przeszłości.
Precle i precelki są wdzięcznym tematem kulinarnym i kulturalnym. Od średniowiecza stanowią symbol piekarzy, a przede wszystkim przekąskę, którą można podawać na różne sposoby. Już stare przepisy mówią o preclach solonych, z cukrem, z migdałami czy nadzieniem. Wypiek ten podaje się też w polewie np. czekoladowej. Precle można spożywać łączone z daniami wytrawnymi (jako panierkę czy w sałatkach – jak grzanki) oraz z deserami (lodami, ciastami). Ten wszechstronny supełek z prostego cista był przez wieki kojarzony z Wielkim Postem! Stał się nawet symbolem tego okresu. Wykształciły się w kulturze tradycje związane z preclami. Dotyczą one również Śląska!
Pochodzący z Jawora na Dolnym Śląsku badacz literatury, tłumacz i filozof, ale też wpływowy mason - Gotthard Oswald Marbach – był mężem siostry Richarda Wagnera. Na tym nie kończy się jego związek z słynnym kompozytorem i reformatorem sztuki. Marbach był jednym z popularyzatorów idei i dzieł Wagnera. Zainspirował również powstanie słynnego dzieła Fryderyka Nietzschego, które także było jednym z najważniejszych traktatów dotyczących wagnerowskiej estetyki.
Twórcza aktywność jaworskiego pisarza sprawiła, że jego nazwisko wiąże się z biografiami dwóch wielkich, wpływowych XIX-wiecznych niemieckich autorów.
Na jego nazwisko można natrafić między innymi w międzywojennych książkach adresowych Hrabstwa Kłodzkiego, ale też w biografiach takich osób, jak Hermann Hesse czy Piotr Kropotkin. Bez Friedeberga nie ma też poważnej literatury na temat działalności ruchu Lebensreform i komuny w szwajcarskiej Asconie w Alpach Lombardzkich. Chodzi o wyjątkową osadę Monte Verità, którą odwiedzali słynni pisarze, muzycy, artyści, naukowcy, myśliciele i działacze na początku XX wieku. Ta oaza „odmieńców” zapowiadała nadejście ruchu hippisowskiego kilkadziesiąt lat później!
Młoda kobieta na wozie ciągniętym przez dwóch filozofów. To zdjęcie przeszło do historii. Był rok 1882. Kwitła krótka, ale intensywna i burzliwa relacja w niezwykłym trójkącie miłosno-przyjacielskim. Widzimy Lou Andreas-Salomé, która została później cenioną wychowanicą samego Freuda, przed nią Fryderyk Nietzsche, jeden z kultowych filozofów, oraz Paul Rée, lekarz próbujący swoich sił w filozofii moralności.
Był 4 lata straszy od słynnego brata, laureata nagrody Nobla. Zmarł za to młodziej. Gerhart żył przeszło 20 lat dłużej, ciesząc się sławą i majątkiem. Pozostający w cieniu wielkiego brata, Carl był osobą wszechstronną i nie mniej interesującą! Warto poznać jego ciekawy dorobek literacki i naukowy, wybrać się w miejsca związane z tym śląskim, sudeckim badaczem i twórcą. Wokół jego życia narosło też wiele mitów.
Kilka słów na ten temat i zdjęcia z wybranych miejsc.
Spopularyzowana przez tradycję chrześcijańską epizodyczna bohaterka drogi krzyżowej jest związana nie tylko z niezwykłą relikwią obecną w sztuce, ale i ze światem Flory! Zapraszam na spotkanie z Weroniką – świętą od „prawdziwego wizerunku” Chrystusa (vera icona) i „prawdziwego leku” z lasów (vera unica). Poznamy dzieła sztuki z kościołów i muzeów na Dolnym Śląsku oraz rośliny – rodzaj przetaczników – które pięknie kwitną w dolnośląskich i sudeckich lasach i na polach. To niepozorne i urokliwe zioło (czasem chwast) od wieków nazywane było... europejską herbatą.
Oto kolejny odcinek mojego cyklu, w którym światy kultury, sztuki, mistyki i przyrody przenikają się, tworząc ciekawe konteksty.
Początek lutego to czas między zimowym przesileniem a wiosenną równonocą. Z tą porą wiąże się wiele ciekawych obyczajów. W tym dotyczących... niedźwiedzi! Największy z lądowych ssaków drapieżnych w Sudetach praktycznie wyginął na przełomie XVIII i XIX wieku. Mamy jednak prastarego Niedźwiedzia na szczycie świętej góry – Ślęży!
Niezwykły architekt i jego wyjątkowe dzieła.
Talent Alexisa Langera zaowocował budowlami, które wspaniale wpisały się w krajobraz miast Dolnego Śląska i nie tylko. Chciałbym przypomnieć o kilku wybranych realizacjach pomysłów tego architekta.
Codziennie, każdego miesiąca w kalendarzu trafiamy na rozmaite ciekawe święta, rocznice czy wydarzenia. Część z nich jest związana z tym, co publikuję na moim blogu.
Rocznice historyczne i regionalne, święta państwowe i kościelne oraz międzynarodowe, a także święta i okoliczności nietypowe. Zapraszam!