Goście z kosmosu w Sudetach: Gnadenfrei i Braunau – meteoryty z XIX wieku i ich badacze związani z Dolnym Śląskiem

32 lata i około 32 kilometry dzieli upadki meteorytów w Sudetach. Do zderzenia z kosmiczną materią doszło w XIX wieku, co wzbudziło sensację w mediach oraz reakcję naukowców. Odłamki międzyplanetarnych wędrowców, którzy odwiedzili z hukiem Ziemię w XIX wieku, można oglądać we Wrocławiu.

Tajemnice nieba, gwiazd budzą odwieczną ludzką ciekawość i lęk. O tym, jakie niezbadane siły drzemią w odległych przestrzeniach, przekonali się mieszkańcy sudeckich miasteczek w XIX wieku. Na Dolnym Śląsku i w Czechach, w okolicach miejscowości, które dzieli zaledwie 30 km, spadły odłamki kosmicznej materii – meteoryty. Pisały o tym gazety, a badacze ruszyli na poszukiwania. Z upadkiem meteorytów w Broumovie (Braunau) i Piławie Górnej Gnadenfrei) związani byli ciekawi naukowcy: profesor Johann Gottfried Galle, odkrywca Neptuna, wykładowca z Wrocławia, a także doktor Carl Christian Beinert z uzdrowiska Jedlina-Zdrój.

XIX-wieczna mapa Śląska z fragmentem Czech - czerwoną linią zaznaczona odległość między miejscami upadku meteorytów z 1847 i 1879 roku - dzieli je niespełna 32 lata i około 32 kilometry! 

Braunau (niemiecka nazwa Broumova) to meteoryt żelazny należący do heksaedrytów. Spadł 14 lipca 1847 roku o godzinie 3:45 w mieście Broumov w Czechach. Odłamki odnaleziono w wsiach Hejtmánkovice i Křinice. Miejsce upadku jest upamiętnione obeliskiem. Odłamki znajdują się w wielu muzeach na całym świecie, w tym w Pradze, Dreźnie i Wrocławiu. Badaczem meteorytu był m.in. aptekarz i lekarz uzdrowiskowy, Carl Christian Beinert związany z pobliską Jedliną. Doktor opublikował rozprawę "Der Meteorit von Braunau am 14. Juli 1847: actenmässige Darstellung....".

obelisk w miejscu upadku meteorytu 

praca Beinerta o meteorycie z Broumova 

meteoryt na wystawie w Muzeum Mineralogicznym we Wrocławiu 

pomnik Beinerta w Jedlinie-Zdroju 

Gnadenfrei to z kolei meteoryt kamienny należący do chondrytów. Spadły 17 maja 1879 roku około godziny 16.00 w miejscowości Piława Górna koło Dzierżoniowa na Dolnym Śląsku. Miasto leży na obszarze Przedgórza Sudeckiego, w części Kotliny Dzierżoniowskiej na styku ze Wzgórzami Niemczańskimi. Gnadenfrei to niemiecka nazwa miejscowości, w której zaobserwowano upadek meteorytu. Odłamki przechowywane są m.in. w muzeum we Wrocławiu. Ten meteoryt badał m.in. Johann Gottfried Galle, wybitny astronom, odkrywca Neptuna, wykładowca związany z Wrocławiem w latach 1851 – 1897.

meteoryt na wystawie w muzeum we Wrocławiu 

artykuły z XIX wieku na temat meteorytu 

Johann Gottfried Galle - badacz meteorytu, wolne media, wikimedia.org

*****

polecam również:

#ciekawostki,     #nauka 

niezależny, autorski i niekomercyjny projekt dotyczący historii i uroków Dolnego Śląska, Sudetów i okolic 

 

****

Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa. 

CC BY-NC-ND

Autorem bloga jest dziennikarz, przewodnik, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku.

****