Wieczorna gwiazda, Księżycowa Noc, Piaskowy Dziadek i Poranne polowanie – czyli pieśni Schumanna do słów poetów związanych z Dolnym Śląskiem + inne związki kompozytora z regionem (wybór ciekawostek i tekstów kultury)
Jeden z największych kompozytorów w dziejach, melancholijny romantyk – Robert Schumann. W jego twórczości i życiu prywatnym można znaleźć liczne, intrygujące śląskie ślady. Muzyk sięgał po twórczość poetów pochodzących z Dolnego Śląska lub związanych z tym regionem i komponował do ich tekstów. Jego żona, Klara, popularyzowała dzieła Schumanna podczas koncertów we Wrocławiu. Kompozytor wiele lat przyjaźnił się z wrocławskim krytykiem muzycznym, Augustem Kahlertem.
Garść ciekawostek z zakresu Schumann a Dolny Śląsk. Zapraszam.
Robert Schumann urodził się 8 czerwca 1810 roku w Zwickau w zachodniej Saksonii. Był kompozytorem, krytykiem muzycznym i autorem licznych artykułów poświęconych muzyce (warto przypomnieć, że był jednym z pierwszych krytyków, którzy poznali się na talencie kompozytorskim Fryderyka Chopina). Schumann, dzięki różnorodnej, wielokrotnie prekursorskiej twórczości uznawany za jednego z najbardziej wpływowych twórców epoki romantyzmu. Jego żoną była Klara, słynna pianistka koncertowa, występująca w wielu miastach Europy, w tym kilkukrotnie we Wrocławiu. Kompozytora prześladowała melancholia i choroba psychiczna. Po nieudanej próbie samobójczej przebywał w zakładzie dla chorych umysłowo, gdzie zmarł 29 lipca 1856 roku.
Robert Schumann, wolne media, wikimedia.org
Oto kilka ciekawostek biograficznych i artystycznych związanych z Schumannem. Na początek jego pieśni. Wybrałem 4 utwory, do których słowa napisali poeci związani z Dolnym Śląskiem. To zaledwie garstka z wielu innych utworów Schumanna do słów wymienionych niżej liryków.
„Der Sandmann” (Piaskowy Dziadek)
Schumann: „Der Sandmann” (YouTube)
autor tekstu: Hermann Kletke: „Phantasus: ein Kinderbuch” (Google Books)
"Der Sandmann" (Liederalbum für die Jugend, Op.79), w: "Robert Schumanns Werke, Serie XIII:
Für eine Singstimme, mit Begleitung des Pianoforte", domena publiczna, za: IMSLP
Hermann Kletke urodził się 14 marca 1813 roku we Wrocławiu, a zmarł 2 maja 1886 roku w Berlinie - był niemieckim poetą, pisarzem i publicystą. Studiował na Uniwersytecie Wrocławskim i uzyskał stopień doktora filozofii. Jednym z jego dzieł literackich był tom poświęcony karkonoskim legendom: „Das Buch vom Rübezahl. Des Berggeistes Fahrten und Schwänke neu erzählt und bearbeitet”.
„Der Abendstern” (Gwiazda wieczorna)
Schumann: Lieder-Album fur die Jugend, Op. 79: No. 1. Der Abendstern (YouTube)
autor tekstu: August Heinrich Hoffmann von Fallersleben: „Gedichte”, Breslau (Wrocław) 1837
Poeta urodził się 2 kwietnia 1798 roku w Fallersleben, a zmarł 19 stycznia 1874 roku w Corvey. W 1823 roku został powołany na stanowisko kustosza biblioteki Uniwersytetu Wrocławskiego. Od 1830 był we Wrocławiu profesorem języka i literatury niemieckiej. Zapisał się jako aktywny uczestnik życia intelektualnego stolicy Dolnego Śląska. Z regionem był związany przez 20 lat. Badał tutejszy folklor i historię literatury i wydawał własne dzieła.
Schumann: Liederkreis, Op. 39 – Mondnacht, partytura, wydanie z XIX wieku, wolne media, za: IMSLP
autor tekstu: Joseph von Eichendorff: „Gedichte” (Google Books)
Poeta urodził się 10 marca 1788 w Łubowicach (dziś w powiecie raciborskim), a zmarł 26 listopada 1857 w Nysie, gdzie zachował się jego grób (Nysa przez wieki była częścią Dolnego Śląska). Eichendorff był poetą wysoko cenionym, tłumaczonym na inne języki, w tym polski, i do dziś jest chętnie czytany. W 1801 roku Józef wraz ze swym o dwa lata starszym bratem Wilhelmem został wysłany do katolickiego gimnazjum św. Macieja we Wrocławiu. Tam uczył się i uzyskał maturę. Między rokiem 1855 a 1857 mieszkał i pisał w Nysie. Spędzał też czas w sudeckim zamku Javorniku (historycznie Dolny Śląsk) na dworze Heinricha Förstera, biskupa wrocławskiego. Pomnik Eichendorffa znajduje się m.in. w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Wrocławskiego.
„Jagdmorgen” (Poranne polowanie)
Schumann: 5 Gesange aus H. Laubes Jagdbrevier, Op. 137: No. 3. Jagdmorgen (YouTube)
autor tekstu: Heinrich Laube: „Jagdbrevier” (Google Books)
Heinrich Laube urodził się 18 września 1806 roku w Szprotawie na Dolnym Śląsku, a zmarł 1 sierpnia 1884 roku w Wiedniu. Był niemieckim pisarzem, publicystą, dramaturgiem, przedstawicielem ruchu literackiego Młodych Niemiec . Uczęszczał do gimnazjum w Głogowie i Świdnicy. Studiował we Wrocławiu. Przyjaźnił się z Wagnerem. Był żywo zainteresowany dziejami Polski (napisał książki związane z Kościuszką oraz powstaniem listopadowym).
Karl August Timotheus Kahlert - przyjaciel Schumanna, wolne media, wikimedia.org
Warto też dodać, że Schumann przyjaźnił się z wrocławskim poetą i krytykiem literackim. Wielkiego kompozytora i Dolnoślązaka łączyła wieloletnia przyjaźń, po której śladem są listy. Były one publikowane w biografiach Schumanna już od XIX wieku. Zachowały się także w oryginale.
Karl August Timotheus Kahlert urodził się 5 marca 1807 roku we Wrocławiu i tam zmarł 29 marca 1864 roku. Był niemieckim poetą, historykiem literatury i krytykiem muzycznym. W 1836 roku obronił doktorat i habilitował się na wydziale filozoficznym Uniwersytetu Wrocławskiego. Kilka lat później został wrocławskim profesorem nadzwyczajnym literatury i historii sztuki. Wydał m.in. monografię poświęconą Angelusowi Silesiusowi, wpływowemu barokowemu mistykowi z Wrocławia (Silesius żywo interesował romantyków, w tym Mickiewicza, który tłumaczył na język polski fragmenty dzieł śląskiego mistyka). Przedruki listów Schumanna i Kahlerta znalazły się m.in. na kartach książek „The Life of Robert Schumann Told in His Letters” czy „Robert Schumann. Eine Biographie”.
oryginalny list Augusta Kahlerta do Roberta Schumanna z 30 grudnia 1839 roku, wysłany z Breslau (Wrocławia), zbiory SLUB Dresden, domena publiczna, za: https://digital.slub-dresden.de/
The Life of Robert Schumann Told in His Letters (Google Books) - przedruk listu Schumanna do Wrocławia
Robert Schumann. Eine Biographie (Google Books) - przedruk listu Schumanna do Wrocławia
Z kolei wspomniana na wstępie żona Schumanna – Klara – była niezwykle cenioną pianistą, która wielokrotnie gościła na Dolnym Śląsku. Na ten temat więcej >> TUTAJ.
niezależny, autorski i niekomercyjny projekt dotyczący historii i uroków Dolnego Śląska, Sudetów i okolic
****
Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa.
CC BY-NC-ND
Autorem bloga jest dziennikarz, przewodnik, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz