"Zabytkowe lody" i Górne Łużyce oraz dawny Dolny Śląsk czyli niezwykły książę i kultowy deser ( Fürst-Pückler-Eis i pan Mużakowa)

Z wspomnianymi w tytule regionami wiążą się rozmaite smakołyki, o których już na blogu pisałem, jak pierniki, czekolada, precle, pączki, cukier, kawa... Z kolei z łużyckim zamkiem księcia Pücklera, czyli majątkiem który przez ponad 100 lat znajdował się na Dolnym Śląsku, związane są… lody! Od lat 30. XIX wieku po całym świecie krążą różne wersje przepisu na chłodny deser na bazie śmietanki i owoców. Został on nazwany na cześć Hermanna von Pückler-Muskau, miłośnika sztuki, mecenasa artystów, podróżnika i ogrodnika. 

W upalne dni często sięgamy po lody czy sorbety. Jeden z popularniejszych wiekowych deserów lodowych jest związany z księciem, który zamieszkiwał Łużyce i dawne granice Śląska! 

opakowanie po lodach na wystawie w pałacu księcia Pücklera w Branitz 

Ekscentryczny książę Hermann Ludwig Heinrich Pückler-Muskau urodził się 30 października 1785 roku na zamku w Muskau (Mużakowie), a zmarł  4 lutego 1871 roku na zamku Branitz. Był wojskowym, ale przede wszystkim słynnym architektem krajobrazu (dzieło jego życia: Park Mużakowski lub Fürst-Pückler-Park znajduje się w Polsce i w Niemczech i został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO) oraz pisarzem i podróżnikiem. Rezydował jako książę w majątku Mużakowskim. Był to największy z czterech wolnych majątków Górnych Łużyc. Geograficznie majątek obejmował północno-wschodnią część Górnych Łużyc, do 1815 roku część Elektoratu Saksonii, a następnie administracyjnie obszar pruskiej prowincji śląskiej, a później – aż do końca II wojny światowej - niemieckiej prowincji dolnośląskiej. 

książę Hermann von Pückler-Muskau, wolne media, wikimedia.org 

zamek Pücklera w Muskau 

pałac i park Pücklera w Branitz - w tym piramida, w której książę jest pochowany 

Książę Pückler słynął nie tylko jako skandalista i mecenas artystów czy wspaniały architekt krajobrazu, ale i jako koneser dobrej kuchni. Nie dziwi zatem, że jeszcze za jego życia książki kulinarne podawały przepisy na smakołyki dedykowane intrygującemu arystokracie. Największe uznanie zyskały lody – deser, który w XIX wieku stawał się coraz popularniejszy. Lody podawane były wtedy już nie tylko na dworach, ale i w wykwintnych restauracjach, a nawet sprzedawane był na ulicach. Deser lodowy księcia Pücklera składał się z schłodzonej śmietanki z owocami. Dziś najczęściej podawany jest w trójsmakowej wersji (czekolada, wanilia, truskawka), podobnie jak lody neapolitańskie.  

lody w sztuce, XIX wiek, wolne media, wikimedia.org 

Pierwszy przepis na deser Pücklera podał mistrz Ludwig Ferdinand Jungius w swojej książce „Vollständige und umfassende theoretisch-praktische Anweisung der gesamten Kochkunst”, która ukazała się drukiem w 1839 roku. Deser nazywał się „Gefrorenes von geschlagener Sahne mit Früchten nach Fürst Pückler”. 

Carl Krackhart: Neues illustriertes Conditoreibuch: Fürst-Pückler-Eis, wolne media

Następnie najrozmaitsze książki kulinarne podawały różne wersje przepisu pod rozmaitymi nazwami. Udało mi się odnaleźć przepisy na książęcy lodowy przysmak m.in. w takich kulinarnych kompendiach, jak: „Desserts and Salads” Gesine Lemcke z 1896  roku. „Neue vollständige theoretisch-praktische Anweisung in der feinern Kochkunst” Johanna Rottenhöfe z 1859 roku, „Deutsches illustrirtes Kochbuch für alle Stände” Friederike Ritter z 1857 roku czy „Deutsch-amerikanisches Illustrirtes Kochbuch” Charlesa Hellsterna z 1888 roku. 

przepisy na lody Pücklera z publikacji wymienionych wyżej, XIX wiek, za: Google Books 

W swoim asortymencie lody Pücklera ma m.in. szwajcarska fabryka lodów Mövenpick (https://www.moevenpick-eis.de/produkte/furstpucklerart/), podawane są jako deser w restauracjach na całym świecie. Współczesne przepisy można znaleźć w książkach kucharskich online czy na blogach kulinarnych i YouTube. 

Bad Muskau (Mużaków) z zamkiem księcia znajduje się około 196 km na zachód od Wrocławia, 88 km od Bolesławca, lub 58 km na północ od Zgorzelca. Najbliższym polskim miastem jest Łęknica w Lubuskim. Branitz leży 27 km w linii prostej od przejścia granicznego Olszyna (droga krajowa nr 18) - Forst. 

Polecam również posty oznaczone tagiem:

#kulinaria,    #TurystykaKulinarna 

#ciekawostka ,    #Łużyce

niezależny, autorski i niekomercyjny projekt dotyczący historii i uroków Dolnego Śląska, Sudetów i okolic 

 

****

Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa. 

CC BY-NC-ND

Autorem bloga jest dziennikarz, przewodnik, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku.

****