Translate

15 marca 2023

Alexander von Zemlinsky: kompozytor z Wiednia i poeci śląscy związani z Wrocławiem, Nysą, Zieloną Górą (Eichendorff, Hoffmann von Fallersleben, Bierbaum, Morgenstern)

Twórczość  Zemlinskyego nie jest obecnie szczególnie popularna, choć należy do bardzo interesujących przykładów późnego romantyzmu w muzyce. Kompozytor z Wiednia należał do śmietanki artystycznej jego czasów. Pozostawił po sobie wiele pięknych kompozycji, które wciąż są wykonywane w najważniejszych filharmoniach i operach świata. Wybrałem kilka pieśni tego autora, których słowa napisali poeci związani z Dolnym Śląskiem – to lirycy, którzy przyszli na świat w tym regionie, lub tam mieszkali i tworzyli. Zapraszam!


Oto kolejny odcinek ciekawostek związanych z muzyką i słowem z Dolnym Śląskiem w tle.
 

Alexander von Zemlinsky urodził się 14 października 1871 roku, a zmarł 15 marca 1942 roku. Był austriackim kompozytorem, dyrygentem i pedagogiem. Pierwszym patronem kompozytora był Johannes Brahms, wówczas cieszący się tytułem doctora honoriscuasa Uniwersytet Wrocławskiego. Zemlinsky znał się ponadto z takimi muzycznymi sławami, jak Arnold Schönberg czy Gustav Mahler (wymienieni kompozytorzy również gościli we Wrocławiu, gdzie ich twórczość była popularna). Najbardziej znanym dziełem Zemlinsky'ego jest „Symfonia liryczna”


Alexander von Zemlinsky, wolne media, wikimedia.org 

Pisał opery i wiele pieśni, które wciąż są grane i nagrywane. Właśnie w literaturze pieśniarskiej  Zemlinskyego wyszukałem kilka perełek, które napisali pisarze związani z Dolnym Śląskiem w XIX i XX wieku. Byli to znakomici mistrzowie słowa, których nazwiska już wielokrotnie padały na tym blogu. Oto pieśni i ich twórcy. 

Joseph Karl Benedikt Freiherr von Eichendorff - urodził się 10 marca 1788 roku w Łubowicach, zm. 26 listopada 1857 w Nysie. W 1801 roku Józef został wysłany do katolickiego gimnazjum św. Macieja we Wrocławiu, gdzie po trzech latach uzyskał maturę. Upamiętnia go pomnik w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Wrocławskiego. 

Pieśń: "Der alte Garten" - co ciekawe w pierwszym wersie pojawiają się wspaniałe kwiaty: szachownica cesarska i piwonie, które kwitną w Ogrodzie Botanicznym niedaleko pomnika poety we Wrocławiu! 




pomnik Eichendorffa i szachownica cesarska w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Wrocławskiego - poeta był słuchaczem tej uczelni 


Zemlinsky : "Der alte Garten" (Eichendorff) (YouTube) 

***

August Heinrich Hoffmann von Fallersleben urodził się 2 kwietnia 1798 roku w Fallersleben, a zmarł 19 stycznia 1874 roku w Corvey. W 1823 roku został powołany na stanowisko kustosza biblioteki Uniwersytetu Wrocławskiego. Od 1830 był we Wrocławiu profesorem języka i literatury niemieckiej. Zapisał się jako aktywny uczestnik życia intelektualnego stolicy Dolnego Śląska. Z regionem był związany przez 20 lat, do 1843 roku.

pieśń "Liebe und Frühling" - tekst ukazał się mi.n. na łamach "Schlesischer Musenalmanach" w czasie pracy Hoffmanna we Wrocławiu 



Zemlinsky: 7 Songs: No. 3, Liebe und Frühling (Hoffmann Fallersleben) (YouTube)

***

Otto Julius Bierbaum urodził się 28 czerwca 1865 roku w Zielonej Górze, mieście historycznie leżącym na Dolnym Śląsku (początkowo związane było z księstwem głogowskim, następnie było częścią pruskiej prowincji Śląsk i Dolny Śląsk między 1918 a 1945). Na Śląsku mieszkał krótko. Jak sam wspomina w swoim autobiograficznym szkicu, kiedy miał 2 lata, jego rodzice zadecydowali o przeprowadzce do Saksonii. 

pieśń: "Ehetanzlied", op. 10


tekst pieśni, wydanie z końca XIX wieku, za: archive.org 


partytura pieśni, wolne media, za: IMSLP


Zemlinsky: Ehetanzlied und andere Gesänge op.10 - 1. Ehetanzlied (Bierbaum) (YouTube)

***

Christian Morgenstern urodził się 6 maja 1871 roku w Monachium. Był synem Carla Ernsta Morgensterna - znanego malarza związanego z Wrocławiem i Karpaczem (do dziś zachowała się willa artysty w Karpaczu). Od 1884 roku Christian Morgenstern mieszkał we Wrocławiu. Od 1892 był studentem Uniwersytetu Wrocławskiego. Leczył się w śląskich uzdrowiskach, m.in. w Dusznikach-Zdroju

pieśń: "Auf braunen Sammetschuhen", op. 22


tekst pieśni, wydanie z początku XX wieku, za: archive.org 


Zemlinsky: Sechs Lieder op.22 - 1. Auf braunen Sammetschuhen (Morgenstern) (YouTube)

****

Polecam również:

#pieśń,   #muzyka,   #poezja 

***

****

niezależny, autorski i niekomercyjny projekt dotyczący historii i uroków Dolnego Śląska, Sudetów i okolic 

Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa. 

CC BY-NC-ND

Autorem bloga jest dziennikarz, przewodnik, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku.)

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz