Czas radości i mistyki, spotkań, jarmarków, sezon barwnych ozdób i iluminacji, pora prezentów i ucztowania… Adwent i Boże Narodzenie to także czas pieśni, nie tylko kolęd, ale i klimatycznej świątecznej muzyki. Zebrałem kilka perełek, które zwierają teksty związane z Dolnym Śląskiem i mieszkańcami Dolnego Śląska. Do tych lirycznych klejnotów powstały równie urokliwe muzyczne opracowania, do dziś wykonywane przez klasycznych wykonawców.
Zapraszam do kolejnego świątecznego artykułu na blogu!
Mój zbiór świątecznych tekstów i relacji powiększa się o kolejny wybór ciekawostek związanych z najpiękniejszymi świętami w kulturze Europy. Postanowiłem wyszukać kilka muzyczno-poetyckich dzieł, które związane są z moim regionem. To pieśni, które wywodzą się z tradycji ludowej Śląska oraz wyszły spod piór takich mistrzów, jak Angelus Silesius z Wrocławia, związany m.in. z Krzeszowem, Joseph von Eichendorff, związany z Wrocławiem i Nysą, August Heinrich Hoffmann von Fallersleben związany z Wrocławiem. Muzykę napisali m.in. Siegfried Wagner - syn Richarda Wagnera, Arnold Ludwig Mendelssohn - kuzyn Feliksa Mendelssohna Bartholdy'ego, czy Joseph Haas. Jedna z melodii znana jest też z ponadczasowej kołysanki śpiewanej na całym świecie! Do tego kilka dawnych i współczesnych świątecznych ilustracji z Dolnego Śląska.
🎄"Weihnacht" ("Was soll das bedeuten?") – śląska świąteczna pieśń ludowa dawnej notowana w rejonie Opola i Kłodzka, wersja muzyczna Siegfrieda Wagnera🎄
Tę pieśń odnotował Hoffmann von Fallersleben, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego i mieszkaniec Wrocławia przez 20 lat. Opublikował ją w „Schlesische Volkslieder mit Melodien”. Jako jej pochodzenie podał Opolszczyznę i Ziemię Kłodzką. Jako śląska pieśń ludowa została również opublikowana w „Deutsche Volkslieder” Mittlera.
Siegfried Wagner (1869 – 1930) był jedynym synem Richarda Wagnera i jego spadkobiercą, również kompozytorem, ale przede wszystkim dyrygentem dzieł ojca (w tej roli zaprezentował się m.in. w Goerlitz w 1924 roku – wówczas miasto było częścią Dolnego Śląska). Rodzina Wagnerów była mocno związana z Dolnym Śląskiem. We Wrocławiu mieszkał Albert, brat Richarda Wagnera, wujek Siegfrieda, a także Luise Wagner, siostra Richarda. Richard Wagner odwiedził dwa razy Wrocław i koncertował w Lwówku Śląskim. Jego siostra Rosalie Wagner była żoną prof. Oswalda Marbacha z Jawora, z kolei w Gryfowie Śląskim urodził się malarz Johannes Maximilian Avenarius, wnuk Caecilie Geyer, przyrodniej siostry Richarda Wagnera.
Pieśń Siegfrieda Wagnera pochodzi z 1927 roku.
_vor_1900_%C2%A9_Josef_L%C3%B6wy_(1834%E2%80%931902).jpg)
🎄"Weihnachten" ("Markt und Straßen stehn verlassen") – pieśń Josepha von Eichendroffa z muzyką Arnolda Ludwiga Mendelssohna🎄
Poeta, Joseph von Eichendroff, urodził się 10 marca 1788 roku w Łubowicach (dziś w powiecie raciborskim), a zmarł 26 listopada 1857 w Nysie (miasto przez stulecia było częścią Dolnego Śląska). Eichendorff był poetą wysoko cenionym. W 1801 roku został wysłany do gimnazjum we Wrocławiu. Tam uczył się i uzyskał maturę. Między rokiem 1855 a 1857 mieszkał i pisał w Nysie. Spędzał też czas w sudeckim zamku Javorniku (historycznie Dolny Śląsk) na dworze Heinricha Förstera, biskupa wrocławskiego. Pomnik Eichendorffa znajduje się m.in. w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Wrocławskiego.
Kompozytor, Arnold Ludwig Mendelssohn, urodził się… w Boże Narodzenie (!) 26 grudnia 1855 roku w Raciborzu na Śląsku , zmarł 18 lutego 1933 roku. Był synem Wilhelma Mendelssohna, kuzyna Feliksa Mendelssohna Bartholdy'ego. Jego dziadkiem był Nathan, przedsiębiorca związany z Dusznikami-Zdrojem i Kłodzkiem, wujek Mendelssohna Bartholdy'ego.
Arnold Mendelssohn: Weihnachtslied (z płyty: A Late Romantic Christmas Eve) (YouTube)
🎄"Die beweglichste Musica" ("Oh seht das liebe Kind") – słowa Angelus Silesius, muzyka Joseph Haas „5 Krippenlieder, Op. 49”🎄
Pieśń napisał znany śląski mistyk - Johann Scheffler, czyli Angelus Silesius – lekarz i poeta związany m.in. z Wrocławiem (gdzie urodził się w Boże Narodzenie 25 grudnia 1624 roku!) oraz z Krzeszowem, jeden z najważniejszych twórców śląskich czasów kontrreformacji. Pieśń o świątecznym kontekście wydał (ma numer 18. w III księdze) w Kłodzku w 1675 roku w swoim tomie „Cherubinischer Wandersmann oder Geist-Reiche Sinn- und Schluß-Reime” (Cherubowy wędrowiec). Tłumaczem Silesiusa był m.in. Adam Mickiewicz (więcej TUTAJ).
Joseph Haas (1879 - 1960), kompozytor, studiował u Maksa Regera (napisał utwór na inaugurację organów w Hali Stulecia we Wrocławiu), Karla Straubego (zagrał we Wrocławiu premierę utworu Regera na organy Hali Stulecia).
🎄"Weihnachtslied"/"Der Weihnachtsmann" ("Morgen kommt der Weihnachtsmann") – słowa August Heinrich Hoffmann von Fallersleben, muzyka: francuska piosenka „Ah, vous dirai-je, Maman“ z XVIII wieku (wykorzystana m.in. przez Mozarta w jego kompozycji i w piosence „Twinkle, Twinkle, Little Star”) 🎄
Poeta urodził się 2 kwietnia 1798 roku w Fallersleben, a zmarł 19 stycznia 1874 roku w Corvey. W 1823 roku został powołany na stanowisko kustosza biblioteki Uniwersytetu Wrocławskiego. Od 1830 był we Wrocławiu profesorem języka i literatury niemieckiej. Zapisał się jako aktywny uczestnik życia intelektualnego stolicy Dolnego Śląska. Z regionem był związany przez 20 lat. Badał tutejszy folklor i historię literatury i wydawał własne dzieła. Wiersz pochodzi z jego tomu „Gedichte”, który wdał we Wrocławiu w 1837 roku. Obecnie piosenka jest śpiewana z zmodyfikowanym tekstem, ponieważ w oryginale wymienione były zabawki militarne przynoszone przez Mikołaja dzieciom.
Melodia pochodzi z francuskiej piosenki „Ah! vous dirai-je, maman”, którą Wolfgang Amadeus Mozart zacytował w Wariacjach fortepianowych KV 265. Jest też znana jako kołysanka „Twinkle, Twinkle, Little Star”
"Morgen kommt der Weihnachtsmann" (z płyty "Bald nun ist Weihnachtszeit") (YouTube)
Polecam również:
6 starych kolęd i pieśni świątecznych związanych z Dolnym Śląskiem i Dolnoślązakami! (co dawnej podczas Bożego Narodzenia śpiewano?)
10 kompozytorów od baroku do romantyzmu i Boże Narodzenie w ich twórczości (+ związki autorów z Dolnym Śląskiem) (wybór)
Dwie Marie i świąteczna muzyka Bacha (+ Wrocław i inne dolnośląskie miasta)
Jodła – świąteczne drzewo z kolędy i z niezwykłego obrazu! (związki Dolnego Śląska, Łużyc i Karkonoszy z słynną pieśnią oraz wybitnym dziełem Cranacha)
Bożonarodzeniowe muzyczne prezenty – geniusze i mnóstwo dolnośląskich kontekstów!
Śnieżna róża i zabytkowa pieśń adwentowa (Ciemiernik w naturze, ogrodzie, zielniku i kulturze) (Dolnośląskie konteksty – galeria, poezja i muzyka)
a także:
Dolnośląsko-sudecki kalendarz adwentowo-świąteczny – odkrywając sekrety Bożego Narodzenia (tradycje, symbole, wydarzenia, sztuka, historia, kulinaria, dekoracje, muzyka)
***
niezależny, autorski i niekomercyjny projekt dotyczący historii i uroków Dolnego Śląska, Sudetów i okolic
****
Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa.
CC BY-NC-ND
Autorem bloga jest dziennikarz, przewodnik, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku.
****
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz