Historyczne Oscary i Dolny Śląsk (wybór ciekawostek: Waxman, Jannings, Grzimek, Schüfftan, Kamińska)

Od ponad 90 lat Academy Awards, czyli popularne Oscary, przyciągają uwagę kinomanów na całym świecie. Rozdanie nagród Academy of Motion Picture Arts and Sciences jest ważnym wydarzeniem artystycznym, towarzyskim, a nawet politycznym. W gronie nagrodzonych i nominowanych znaleźć możemy również osoby związane z historyczny Dolnym Śląskiem. Mój wybór ciekawych podopiecznych X Muzy, którzy otrzymali Oscara bądź byli do niego nominowani co najmniej pół wieku temu.

Twórcy, których nazwiska wiążą się z wielką i uznaną sztuką filmową mieszkali, kształcili się, występowali i odnosili pierwsze sukcesy również na Dolnym Śląsku.


Na blogu ukazał się już tekst „Kultowy hit SF i muzyk z Szczawna-Zdroju („2001: Odyseja kosmiczna” i Clytus Gottwald) – między Noblem a Oscarem i Eichendorffem” na temat kompozytora i dyrygenta pochodzącego z Szczawna-Zdroju. Nagranie kompozycji pod jego batutą znalazło się na ścieżce dźwiękowej oscarowego obrazu „2001: Odyseja kosmiczna” Kubricka. W tym samym filmie reżyser wykorzystał muzykę Richarda Straussa, który bywał we Wrocławiu (na ten temat TUTAJ). Pora na inne osoby, jeszcze bliżej związane z nagrodą.


Emil Jannings
(a właściwie Theodor Friedrich Emil Janenz) był aktorem teatralnym i filmowym Na świat przyszedł 23 lipca 1884 roku w Szwajcarii. Zmarł 3 stycznia 1950 roku. Zasłynął jako pierwszy laureat Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego przyznanego podczas I ceremonii wręczenia nagród Akademii (16 maja 1929 roku). Jury doceniło jego kreacje w dwóch filmach niemych „The Last Command” (1928) i „The Way of All Flesh” (1929). Jannings jest jedynym niemieckim aktorem, który zdobył nagrodę w tej kategorii. Pierwsze kroki na scenie stawiał w teatrze w Goerlitz, gdzie mieszkał z rodziną jako nastolatek. Poważniejsze role dostał w teatrze miejskim w Głogowie! I - jak podają biografie artysty ("Emil Jannings: Baumeister s. Lebens u. s. Filme") to właśnie w tym dolnośląskim mieście zaczyna się właściwa kariera sceniczna późniejszego laureata Oscara.

Görlitzer Adreßbuch 1899/1900 - książka adresowa miasta Goerlitz, wówczas w prowincji Śląsk, wzmianka o matce aktora, która mieszkała wówczas w Goerlitz ze swoimi dziećmi, w tym nastoletnim Emilem 

wzmianki o aktorze na łamach "Warmbrunner Nachrichten" - gazety w Cieplicach, z lat 20. XX wieku. Numer z 1925 roku donosi o filmie "Quo Vadis" z Janningsem w roli Nerona (ekranizacja powieści Sienkiewicza), oraz numer z 1929 roku donosi o amerykańskim sukcesie aktora (wydanie po rozdaniu I Oscarów) 

plakaty z filmów z oscarowymi kreacjami aktora, który karierę zaczynał na deskach teatru w Głogowie (wolne media, wikimedia.org)

Eugen Schüfftan
urodził się 21 lipca 1893 roku we Wrocławiu, a zmarł 6 września 1977 w Nowym Jorku. Był niemieckim operatorem filmowy, architektem i malarzem impresjonistyczny, jednym z pionierów stosowania efektów specjalnych (chodzi m.in. o zabieg nazywany Schüfftan process). Karierę zaczynał u boku legendarnego Fritza Langa. W 1961 roku podczas 34. ceremonii rozdania Oscarów został laureatem nagrody w kategorii Academy Award for Best Cinematography (najlepsze zdjęcia) za film “The Hustler” (Bilardzista). Film ten zdobył jeszcze 1 Oscara oraz 7 nominacji w innych kategoriach tej nagrody.

trailer filmu, za który Schüfftan otrzymał Oscara (YouTube)

Franz Waxman
(właściwie Wachsmann) urodził się 24 grudnia 1906 roku w Królewskiej Hucie, czyli dzisiejszym Chorzowie, a zmarł 24 lutego 1967 roku w Los Angeles. Był niemiecko-amerykańskim kompozytorem, dyrygentem i autorem muzyki filmowej. Między 1913 a 1915 mieszkał wraz z rodzicami we Wrocławiu. Później również w Opolu. W 1923 roku rozpoczął naukę w konserwatorium w Dreźnie. 12 razy był nominowany do Oscara i 2 razy zdobył tę nagrodę (za muzykę do „Sunset Boulevard” 1950 i „A Place in the Sun” 1951).

oscarowa muzyka Waxmana (YouTube)

Bernhard Grzimek
urodził się 24 kwietnia 1909 roku w Nysie, mieście które przez wieki związane było historycznie z Dolnym Śląskiem, następnie administracyjnie z Górnym Śląskiem. Zmarł 13 marca 1987 roku we Frankfurcie nad Menem. Był niemieckim lekarzem weterynarii, zasłużonym zoologiem znanym z inicjatywy założenia Narodowego Parku Serengeti. Został wyróżniony w 1959 roku podczas 32. gali Oscarem za film dokumentalny o Serengeti „Serengeti darf nicht sterben”.

Ida Kamińska
urodziła się 4 września 1899 roku w Odessie, a zmarła 21 maja 1980 w Nowym Jorku. Była związana z teatrem żydowskim, który w stolicy Dolnego Śląska działał tuż po II wojnie. W 1950 roku w wyniku połączenia Dolnośląskiego Teatru Żydowskiego we Wrocławiu i Teatru Żydowskiego w Łodzi powstał Państwowy Teatr Żydowski. Działał on w obu tych miastach i występował gościnnie w całej Polsce. Z kolei w 1955 roku z inicjatywy Idy Kamińskiej teatr przeniósł się do Warszawy. Trzeba dodać, że aktorka ta występowała nie tylko na scenie, ale w filmach. Kamińska w historii kina zapisała się również jako pierwsza aktorka z krajów socjalistycznych nominowana do Oscara! Nominację za najlepszą rolę kobiecą otrzymała w 1967 za rolę sklepikarki w czechosłowackim filmie "Sklep przy głównej ulicy". Rywalizację w ramach 39th Academy Awards przegrała z Elizabeth Taylor w roli Marthy w filmie "Kto się boi Virginii Woolf?"

tablica we Wrocławiu 

polecam również:

#film, #ciekawostka

 

****

Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa. W sprawie użycia komercyjnego, proszę o kontakt.

Autorem bloga jest dziennikarz, przewodnik, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku.

****