Mycie rąk ma niezwykle ważne znaczenie. To jeden z podstawowych zabiegów higienicznych! Ma też wymiar symboliczny. Nie bez powodu czynność ta obecna jest też w kulturze i sztuce. Muzealia i zabytki związane z myciem rąk.
Mycie rąk jest czynnością stanowiącą podstawę codziennej higieny. Pomaga usuwać brud, bakterie i wirusy. Mycie rąk powinno poprzedzać spożywanie posiłków, wykonywanie czynności manualnych czy też inne czynności związane z higieną. Już XIX wieku dowiedziono naukowo słuszności i konieczności mycia rąk. Stopniowo ta czynność stała się praktyką obowiązkową w szpitalach itp.
Wcześniej mycie rąk miało silny związek z religijnością. W wielu kulturach i wyznaniach obmycie dłoni jest symbolicznym oczyszczeniem ciała przed modlitwą, kontaktem z sacrum. Już w średniowieczu w Azji Mniejszej, Afryce czy Europie znane były specjalne naczynia towarzyszące celebrowaniu gestu obmycia dłoni. To akwamanile (akwamanila, akwamanilla). Ich nazwa wywodzi się z łaciny: aqua – woda, manus – ręka. Są to metalowe lub ceramiczne pojemniki na wodę do polewania rąk. Zwłaszcza w Europie akwamanile często przybierały kształty zoomorficzne (np. gryf, pies, koń, lew) i antropomorficzne (np. rycerz na koniu, brodaty człowiek). Zdarzały się akwamanile z rubasznym podtekstem, raczej mające świecki charakter. W polskich muzeach również znajdziemy tego typu eksponaty. Akwamanila z XIV wieku znajduje się na wystawie w Muzeum Powiatowym w Nysie. Ma zoomorficzny kształt. Warto dodać, że siedzibą muzeum jest pałac wybudowany na przełomie XVII i XVIII wieku na potrzeby biskupów wrocławskich (Nysa znajduje się na obszarze historycznego Dolnego Śląska, obecnie w województwie opolskim). Ciekawe akwamanile zaprezentowane były również na wystawie w Muzeum Archeologicznym (oddział Muzeum Miejskiego Wrocławia) we Wrocławiu. Ekspozycja „Wrocławski Nowy Targ – rytm rozwoju średniowiecznego miasta na kulturowym pograniczu” prezentowana była w Arsenale w latach 2018/2019. Zwiedzający mogli zobaczyć np. akwamanile z XIII i XIV wieku: w kształcie jeźdźca oraz harpii lub syreny. Zoomorficzne akwamanile prezentowane są też na wystawie w Muzeum Muzeum Miedzi w Legnicy.
Mycie rąk ma też wymiar symboliczny związany z biblijną sceną "accepta aqua lavit manus". Chodzi o scenę pasyjną z Ewangelii św. Mateusza: "Piłat widząc, że nic nie wskóra, i że rozruch coraz się powiększał, kazał przynieść wody, i umył ręce wobec ludu, mówiąc: Nie chcę być winnym krwi tego sprawiedliwego" (Mt 27,24). Powstało mnóstwo dzieł plastycznych nawiązujących do tego fragmentu męki Chrystusa. Jedno z takich przedstawień znaleźć można na trasie sudeckiej kalwarii w Wambierzycach.
Warto nadmienić, że chorobliwe mycie rąk jest też niemal obrazowym objawem u niektórych osób z zaburzeniami obsesyjno-kompulsyjnymi. W sztuce dramatycznej taki motyw pojawia się w „Makbecie” Szekspira.
„Doktor. Co teraz robi? Patrz! jak trze ręce.
Dama. To ruch jej zwyczajny, jakby omywała ręce. Widziałam ją tak zajętą cały kwandrans bez przerwy.
L. Macb. Ale tu zawsze jest plama.”
Światowy Dzień Mycia Rąk (ang. Global Handwashing Day, GHD) - wydarzenie promujące higienę wypada 15 października. Po raz pierwszy w 2008 roku. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) obchodzi Światowy Dzień Higieny Rąk 5 maja.
Polecam również:
- Maseczki i rękawice chirurgiczne - doktor Jan Mikulicz-Radecki, wielki pionier i Dolny Śląsk (ślady: Wrocław, Świebodzice)
- Muzeum w Nysie
- Muzeum Archeologiczne we Wrocławiu
****
Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa. W sprawie użycia komercyjnego, proszę o kontakt.
CC BY-NC-ND
Autorem bloga jest dziennikarz, przewodnik, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku.
****
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz