Fryderyk II słynął nie tylko z twardych rządów, które zapewniły Prusom pozycję lidera w Europie Środkowej, ale też z zamiłowania do filozofii oraz muzyki. Sam grał i otaczał się muzykami. Specjalnie dla niego Jan Sebastian Bach napisał cykl nazywany „Musikalisches Opfer (Muzyczna ofiara)” BWV 1079.
pomnik konny Fryderyka II w Berlinie
****
Bach - Musikalisches Opfer BWV 1079 (YouTube)
Z kolei młodszy z Bachów, Carl Philipp Emanuel, został zatrudniony na dworze Fryderyka (w latach 1738–68). W tym czasie król Prus podporządkował sobie Śląsk. Wrocławską rezydencją monarchy był pałac Spätgenów – w czasach obecnych siedziba Muzeum Miejskiego Wrocławia (przy ul. Kazimierza Wielkiego). Król urządził tam oczywiście salon muzyczny.
pałac królewski we Wrocławiu i jego zbiory (szczególnie muzyczne)
Grywane były tam kompozycje stworzone dla dworu pruskiego, z całą pewnością też te C.P.E. Bacha. Być może on sam podróżował z świtą instrumentalistów władcy i rezydował w śląskim pałacu razem z królem.
Fryderyk II - eksponaty w Muzeum w Kłodzku
W rezydencji na specjalne zamówienie monarchy został umieszczony nawet zamówiony instrument klawiszowy ("Bach Perspectives 11: J. S. Bach and His Sons"). Bach młodszy komponował też na ten rodzaj instrumentu.
kameralna muzyka C.P.E. Bacha na instrument klawiszowy (YouTube)
Z kolei w dokumentacji (za: cpebach.org) dotyczącej „Magnificat” C.P.E. Bacha (Wq 215, H.772) znajdujemy informację, że kompozycja była dwukrotnie za życia kompozytora wykonywana w kościele św. Elżbiety we Wrocławiu.
Carl Philipp Emanuel pisał ten utwór na zamówienie berlińskiego dworu w 1749 roku. Jego ojciec był wówczas ciężko chorym kantorem w Lipsku, zmarł rok później. Dzieło jest zbudowane z wielu części, jak kantata (podobnie jak wcześniejszy, barokowy „Magnificat” J.S. Bacha stworzony na jego pierwsze Boże Narodzenie w Lipsku, 1723). Carl Philipp Emanuel miał więc 9 lat, kiedy jego słynny ojciec zaprezentował swoją kompozycję opartą na tym samym temacie biblijnym.
C.P.E.Bach: Magnificat in D major Wq. 215 H.772 (YouTube)
Tekst jest oparty na fragmentach Starego Testamentu. Samą pieśń miała, według Ewangelii św. Łukasza (1, 46-55), wypowiedzieć (lub zaśpiewać) Maryja podczas spotkania ze świętą Elżbietą, krótko po Zwiastowaniu.
portret C.P.E. Bacha
I właśnie w kościele pod wezwaniem św. Elżbiety (ale Węgierskiej, ciotki św. Jadwigi Śląskiej) we Wrocławiu utwór też był wykonywany. Jeszcze za życia kompozytora. W 1785 i 1786 roku.
wnętrze fary św. Elżbiety we Wrocławiu
Muzykolodzy zauważają liczne podobieństwa stylistyczne tej kompozycji syna Bacha z utworami Mozarta (m.in. z słynnym „Requiem”). Nie bez powodu, ponieważ styl galant (muzyczne rokoko) uprawiany przez synów Bacha (w tym Johanna Christiana Bacha, brata przyrodniego Carla Philippa Emanuela) miał ogromny wpływ na Klasyków Wiedeńskich.
Kyrie z "Requiem" Mozarta, podobne do ostatniej części "Magnificat" C.P.E. Bacha ("Sicut erat in principio") (YouTube)
C.F.E. Bach zmarł 14 grudnia 1788 roku w Hamburgu. Fryderyk Wielki w 1786, a Mozart w 1791.
*******************
O związkach muzyków baroku z Wrocławiem i Dolnym Śląskiem w artykule:
Marzec z geniuszami Muzyki Dawnej (i śląskimi akcentami z ich życia)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz