Rok 2024 - wybór ciekawych rocznic: Dolny Śląsk, Sudety i nie tylko (subiektywny PRZEGLĄD)

Z tysięcy dat i okoliczności dotyczących niezwykłych postaci oraz wydarzeń czy dzieł wybrałem kilkaset, które według mnie zasługują na szczególną uwagę. To głównie rocznice związane z Dolnym Śląskiem, Dolnoślązakami i Sudetami.  Jest to wybór "okrągłych" rocznic dotyczących przede wszystkim historii kultury, nauki, sztuki, społeczeństwa, przemysłu i technologii, turystyki, samorządu, z mniejszym odniesieniem do historii polityki i wojskowości. Tradycyjnie będą również regionalne konteksty łączące swojskie ze światowym.

Są to w wielu przypadkach rocznice dotyczące postaci i wydarzeń, które opisałem już na blogu i można o nich przeczytać w moich artykułach. Przedstawiam je w kolejności, z datami dziennymi – jeżeli takie da się sprecyzować. Dotyczą wydarzeń z obszaru historycznego Dolnego Śląska, części Dolnych i Górnych Łużyc oraz części Sudetów, w tym szczególnie Ziemi Kłodzkiej i Karkonoszy, a także osób urodzonych na tych terenach. 

* Jest to autorski wpis oparty na własnych poszukiwanych i katalogowaniu zasobów i opracowań, poddanych subiektywnej selekcji. Wpis został opublikowany na zasadzie work-in-process - możliwe są aktualizacje i uzupełnienia. Tekst tego opracowania na moment publikacji liczył "w druku" 30 stron (około 85 000 znaków). Wpis zawiera dodatkowo ponad 130 linków (oznaczonych jako więcej TUTAJ) - odwołujących do artykułów na  blogu. Kalendarium zostało opracowane przez jedną osobę, bez udziału zespołu redagującego i korekty. Z góry przepraszam za możliwe drobne literówki. Zapraszam do poznawania ciekawostek!  

Wybrane międzynarodowe, polskie i lokalne całoroczne obchody: 

• Rada Miejska Wrocławia postanowiła, że rok 2024 będzie obchodzony w mieście pod patronatem Anioła Ślązaka
• Sejm ustanowił 2024 Rokiem Marka Hłaski. W 2024 r. przypada 90. rocznica urodzin Marka Hłaski. W 1946 roku Marek Hłasko sprowadził się do Wrocławia. W mieście uczył się. Wrocław pojawia się w jego twórczości (np. "Sowa, córka piekarza").

ZESTAW ROCZNIC

na 2024 rok

– dolnośląskie i sudeckie konteksty: 

subiektywne opracowanie bloga WELTHELLSICHT:

XIII – XVII WIEK 

790 lat temu:

1234 rok - lokacja Oławy na prawie średzkim.

770 lat temu: 

1254 rok - lokacja Paczkowa

685 lat temu:

w 1339 roku urodziła się Anna Świdnicka (Anna von Schweidnitz), księżna piastowska z Dolnego Śląska, cesarzowa Świętego Cesarstwa Rzymskiego w latach 1355 - 1362

615 lat temu:

2 grudnia 1409 roku założono Uniwersytet w Lipsku – założycielami uczelni byli:  Johannes Otto von Münsterberg (z Ziębic) (I rektor) oraz  Johann Hoffmann von Schweidnitz (z Świdnicy) (VIII rektor). Więcej TUTAJ 

530 lat temu:

5 listopada 1494 roku urodził się Hans Sachs, słynny szewc - śpiewak z Norymbergi, bohater opery Wagnera "Śpiewacy Norymberscy" (Wagner dyrygował uwerturą do tego dzieła podczas swoich koncertów w Lwówku Śląskim i we Wrocławiu w 1863 roku), Sachs był nauczycielem i mistrzem  Adama Puschmanna - szewca-poety związanego ze Zgorzelcem i Wrocławiem. Puschmann wydał „Gründtlicher Bericht des deutschen Meistergesanges” - jedno z najważniejszych dzieł z kręgu Sachsa. Więcej TUTAJ 

505 lat temu:

1 marca 1519 roku we Wrocławiu urodził się Petrus Vincentius, retoryk i wykładowca, znał się z Marcinem Lutrem, był profesorem i rektorem Uniwersytetu w Greifswaldzie, Wittenberdze

495 lat temu:

24 lutego 1529 roku na skutek wichury zawalił się 50-metrowy drewniany hełm na wieży kościoła św. Elżbiety we Wrocławiu

20 listopada 1529 roku w Jeleniej Górze urodził się Hieronim Tilesius, syn burmistrza miasta, teolog i pisarz, był uczniem słynnego Valentina Trozendorfa, zasłynął m.in. jako edytor i wydawca sztuki Dietricha Schernberga "Frau Jutten" na temat legendarnej Papieżycy Joanny. 

485 lat temu:

29 marca 1539 roku we Wrocławiu urodził się Johannes Fleischer Starszy - teolog i humanista. Uczył w Złotoryi i Wrocławiu. Fleischer zapisał się w historii jako autor traktatu na temat tęczy "De Iridibus doctrina Aristotelis et Vitellionis..." z 1571 roku - jednej z pierwszych prób naukowego wyjaśnienia tego zjawiska. Więcej TUTAJ 

470 lat temu: 

16 stycznia 1554 roku we Wrocławiu zmarł Ambrosius Moibanus, teolog protestanckim, humanista, był uczniem Melanchtona  i Lutra.

465 lat temu:

12 grudnia 1559 roku zmarł Andreas Aurifaber, naukowiec pochodzący z Wrocławia, związany z Królewcem, autor monografii bursztynu.

460 lat temu: 

26 kwietnia 1564 roku urodził się William Szekspir (Shakespeare) - poeta, aktor, dramatopisarz, reformator teatru. Niektórzy literaturoznawcy uznają, że w jego dziełach znajdują się zakamuflowane wątki i konteksty Śląskie. Więcej TUTAJ

450 lat temu: 

26 stycznia 1574 roku we Wrocławiu zmarł Martin Helwig, śląski pedagog i kartograf, autor pierwszej mapy Śląska. Na jego niezwykłej mapie znajduje się znajduje się intrygujący detal: Karkonosz, czyli Duch Gór. Więcej: TUTAJ 

425 lat temu: 

22 kwietnia 1599 roku we Wrocławiu zmarł Lorenz Scholz von Rosenau (Laurentius Scholtz), lekarz i botanik, autor kompendium medycznego "Aphorismorummedicium", posiadał słynny ogród, w którym uprawiał egzotyczne gatunki.

21 sierpnia 1599 roku mistyk Jakub Boehme kupił dom nad brzegiem Nysy Łużyckiej. Budynek zachował się do dziś i znajduje się w polskim Zgorzelcu. 

420 lat temu:

11 czerwca 1604 roku zmarł Johannes Montanus, lekarz ze Strzegomia, rzekomo alchemik, był centralną postacią paracelsyzmu na Śląsku, odkrył leczniczą glinkę Terra Sigillata Strigonensis w Strzegomiu

415 lat temu: 

9 czerwca 1609 roku zmarł Caspar Schwenckfeld, przyrodnik, badacz Karkonoszy i wód uzdrowiskowych (m.in. w Cieplicach i Szczawnie-Zdroju). Więcej TUTAJ 

405 lat temu:

8 lutego 1619 roku we Wrocławiu urodził się kupiec Wenzel Buhle, był fundatorem wydania słynnej książki o Rübezahlu (Karkonoszu) autorstwa Johannesa Praetoriusa "Daemonologia Rubinzalii silesii" z 1662

400 lat temu: 

24 czerwca 1624 roku w Głogowie urodził się Bernard Rosa, opat krzeszowski od 1660 roku, cysters, teolog, założyciel Bractwa Świętego Józefa w Krzeszowie. Za jego sprawą z Krzeszowem związani byli m.in. Michael Willmann (malarz) i Angelus Silesius (poeta/mistyk). Bernard Rosa poświęcił kaplicę Wawrzyńca na Śnieżce. Wydał słynną książkę pasyjną "Grüssauer Passionsbuch" z ilustracjami Willmanna i tekstami poetyckimi Angelusa Silesiusa.

17 listopada 1624 roku zmarł Jacob Böhme, łużycki mistyk, gnostyk, filozof i rzemieślnik. Związany ze Zgorzelcem. Gościł w zamku Świny koło Bolkowa. Jego twórczość fascynowała Mickiewicza. Więcej TUTAJ 

25 grudnia 1624 we Wrocławiu urodził się Angelus Silesius (właściwie Johann Scheffler), mistyk, lekarz, poeta, autor pieśni religijnych, przede wszystkim skierowanych do katolików. Praktykował na dworze Sylwiusza Nimroda Wirtemberskiego w Oleśnicy. Jednym z jego najważniejszych dzieł był "Cherubinowy wędrowiec" (niem. Cherubinischer Wandersmann). Tłumaczem jego epigramatów był Adam Mickiewicz ("Zdania i uwagi z dzieł Jakuba Bema, Anioła Ślązaka i Sę-Martina"). Upamiętnia go wiele pomników, nazwy instytucji oraz Literacka Nagroda Europy Środkowej Angelus.

395 lat temu:

5 sierpnia 1629 roku w Legnicy zmarł lekarz i astronom Heinrich Cunitz, współpracownik Tycho Brahe, ojciec Marii Cunitz, śląskiej astronomki

1 grudnia 1629 roku zmarł legnicki rektor Johann Scultetus, jedną z najpiękniejszych kamienic Dolnego Śląska jest kamienica Scultetusa w Legnicy. Więcej TUTAJ 

385 lat temu:

20 sierpnia 1639 roku zmarł Martin Opitz, poeta śląski, mistrz barokowej liryki, pochodził z Bolesławca, autor libretta do pierwszej niemieckiej opery „Dafne” z muzyką Heinricha Schütza. Scena z opery znajduje się na plafonie w foyer opery w Dreźnie. Więcej TUTAJ 

370 lat temu: 

16 marca 1654 roku w Bierutowie urodził się Andreas Acoluthus, orientalista. W 1680 roku opublikował pierwszy ormiański druk w Niemczech, zajmował się badaniem tego języka. Przetłumaczył Koran na łacinę (było to nowatorskie przedsięwzięcie, które spotkało się zarówno z entuzjazmem, jak i krytyką), opublikował jednak tylko część swoje pracy nad arabskim tekstem.

16 marca 1654 roku w Głogowie urodził się Johann Christoph Ettner, lekarz i barokowy powieściopisarz, autor cyklu książek, których bohaterem jest Eckhart.

360 lat temu: 

24 kwietnia 1664 roku w Brzezince koło Oleśnicy zmarł Sylwiusz Wirtemberski - pierwszy książę oleśnicki z dynastii Wirtembergów. W 1652 roku założył na swoich ziemiach Zakon Trupiej Czaszki. Jego nadwornym lekarzem był mistyk Angelus Silesius. kapelmistrzem na jego dworze był kompozytor Matthäus Apelt.

16 lipca 1664 roku zmarł Andreas Gryphius, śląski poeta barokowy, dramatopisarz, komediopisarz, nazywany "śląskim Szekspirem", związany z Głogowem. Więcej TUTAJ 

10 sierpnia 1664 roku w Strzegomiu urodził się opat Othmar Daniel Zinke, związany z Dolnym Śląskiem i Czechami członek zakonu benedyktynów, odpowiedzialny za budowę wielu znanych i pięknych kościołów i klasztorów (Broumov i ziemia broumovska, Legnickie Pole). Więcej TUTAJ 

24 sierpnia 1664 roku zmarła Maria Cunitz, śląska astronomka, związana m.im. ze Świdnicą, autorka pracy „Urania propitia”. Więcej TUTAJ 

355 lat temu:

19 marca 1669 roku powstało Bractwo św. Józefa w Krzeszowie – siedzibą organizacji był kościół bracki pod wezwaniem opiekuna świętej rodziny. Więcej TUTAJ 

17 sierpnia 1669 roku, tuż po abdykacji, Duszniki-Zdrój odwiedził były król polski Jan II Kazimierz. Zatrzymał się w dawnej karczmie Zum Schwarzen Bären na rynku, jadąc na emigrację do Francji, gdzie zmarł w 1672.

350 lat temu: 

29 lipca 1674 roku w Padwie urodził się Adam Horatio Casparini, organmistrz związany z Wrocławiem, współautor słynnych "organów słonecznych" w Goerlitz. Jego organy znajdują się m.in. w kościołach Wrocławia (w tym pozytyw w Oratorium Marianum Uniwersytetu Wrocławskiego), Jeleniej Góry czy Wołowa

345 lat temu: 

24 stycznia 1679 roku we Wrocławiu urodził się Christian Wolff, filozof, matematyk, i prawnik, profesor na Uniwersytecie w Halle, jeden z czołowych przedstawicieli wczesnego oświecenia (najwybitniejszy niemiecki filozof między Leibnizem a Kantem). jego nauczycielami byli m.in. Christian Gryphius, syn poety Andreasa Gryphiusa z Głogowa, i Caspar Neumann, poeta oraz pionier statystyki demograficznej. Zawdzięcza mu się rozwiniecie wielu dziedzin badań, a także kodyfikacji prawa czy administracji publicznej. Kant w swoim dziele "Krytyka czystego rozumu" określił Wolffa mianem "największego wśród wszystkich filozofów dogmatycznych"

12 lutego 1679 roku zmarła Elisabeth von Senitz, poetka. Urodziła się w Rękowie niedaleko Ślęży. Pisała wiersze przesiąknięte mistyką (do jej poezji pt. „O du Liebe meiner Liebe“ Johann Sebastian Bach napisał muzykę -chorał BWV 491). Działała na dworze księcia oleśnickiego Sylwiusza Nimroda Wirtemberskiego.

18 kwietnia 1679 roku zmarł Christian Hoffmann von Hoffmannswaldau, poeta barokowy pochodzący z Wrocławia, autor m.in. pieśni i hymnów oraz epigramatów.

1 lub 11 maja 1679 zmarł Esaias Reusner - śląski lutnista pochodzący z Lwówka Śląskiego, ceniony kompozytor i wirtuoz wczesnego baroku

340 lat temu: 

24 lutego 1684 roku urodził się Matyáš Bernard Braun, wybitny rzeźbiarz barokowy aktywny w Czechach, autor licznych ciekawych posągów. Jego dzieła znajdują się m.in. w Kuksie, Jaroměrzu czy Trutnovie - miejscowościach w Sudetach lub blisko granicy z Dolnym Śląskiem

9 września 1684 roku we Wrocławiu zmarł Johann Caspar von Ampringen, był wielkim mistrzem zakonu krzyżackiego i namiestnikiem śląskim.

26 października 1684 we Wrocławiu urodził się Johann Christian Kundmann,  lekarz i numizmatyk,  jeden z pionierów statystyki medycznej (porównawcze studium umieralności), członek prestiżowej Akademii Leopoldyny

335 lat temu: 

1 września 1689 roku urodził się Kilián Ignác Dientzenhofer, architekt tworzący dla opata broumovskiego, autor projektu opactwa benedyktynów w Legnickim Polu (Pomnik Historii). Więcej TUTAJ 

330 lat temu: 

24 listopada 1694 roku urodził się Voltaire, słynny francuski filozof. Był korespondencyjnym przyjacielem króla pruskiego Fryderyka II Wielkiego. Władca korespondował z myślicielem m.in. przebywając na Dolnym Śląsku. Zachowały się listy do Voltaire'a wysłane m.in. z Kamiennej Góry. Więcej TUTAJ 

325 lat temu: 

17 lutego 1699 we wsi Kukadło koło Krosna Odrzańskiego urodził się Georg Wenzeslaus von Knobelsdorff, architekt - m.in. autor projektu kościoła św. Jadwigi w Berlinie i gmachu opery narodowej (Staatsoper Unter den Linden) w Berlinie. Jego ojciec wywodził się z śląskiej linii rodziny szlacheckiej von Knobelsdorff, która po wojnie trzydziestoletniej opuściła Ochlę (obecnie dzielnicę Zielonej Góry) i zamieszkała niedaleko, w okolicy Krosna, we władaniu Brandenburgii. Ciekawostką jest to, że operę wzniesioną według projektu Knobelsdorffa, jeszcze w XVIII wieku przebudował Carl Gotthard Langhans z Kamiennej Góry na Dolnym Śląsku. Więcej TUTAJ 

22 kwietnia 1699 roku w Legnicy zmarł Hans Aßmann Freiherr von Abschatz, poeta i tłumacz epoki baroku, pochodził z Wrocławia. 

XVIII WIEK 

320 lat temu: 

24 maja  1704 roku w Nysie zmarł Karl Dankwart, malarz barokowym, aktywny m.in. na Śląsku (Nysa, Kłodzko, Otmuchów), autor dekoracji malarskich m.in. w Częstochowie i Krakowie.

4 listopada 1704 roku we Wrocławiu zmarł prof. Andreas Acoluthus, orientalista autor częściowej pionierskiej próby tłumaczenia "Koranu" na łacinę

315 lat temu:

28 marca 1709 roku zgłoszony został wynalazek europejskiej porcelany. Za wynalazcę uważany jest Ehrenfried Walther von Tschirnhaus, który urodził się 10 kwietnia 1651 roku w miejscowości Kieslingswalde, dziś Sławnikowice koło Zgorzelca. Odkrycie przekuł w czyn, czyli produkcję, uczeń Tschirnhausa - Johann Friedrich Böttger. Tak powstała manufaktura w Miśni. Ceramika od XIX wieku wytwarzana była również w wielu miastach Śląska i Łużyc, w tym we Wałbrzychu, Jaworzynie Śląskiej czy Świdnicy i Żarach. W Wałbrzychu działa Muzeum Porcelany.  Bogatą kolekcję śląskiej porcelany posiada Muzeum Śląskie w Goerlitz. Więcej TUTAJ 

4-5 czerwca 1709 roku rozpoczęto budowę ewangelickich cesarskich Kościołów Łaski w Kamiennej Górze i Jeleniej Górze według projektów Martina Frantza wzorowanych na architekturze kościoła Katarzyny Wazówny w Sztokholmie. Więcej TUTAJ 

310 lat temu: 

8 marca 1714 roku urodził się Carl Philipp Emanuel Bach, syn Jana Sebastiana Bacha, istnieje prawdopodobieństwo, że gościł we Wrocławiu w związku ze służbą na dworze pruskim, który rezydował również we Wrocławiu w pałacu królewskim (dziś Muzeum Miejskie Wrocławia). Więcej na ten temat TUTAJ 

24 lipca 1714 roku we Wrocławiu urodził się Michael Morgenbetter, lekarz, jeden z pionierów szczepień na Śląsku, autor publikacji na temat śląskich uzdrowisk wodnych: "Nachricht an das Publikum die Gesundbrunnen zu Codowa, Reinertz, Altwasser, Charlottenbrunn und Salzbrunn, in Schlesien betreffend" z 1777 roku 

12 sierpnia 1714 roku odbyła się premiera kantaty „Mein Herze schwimmt im Blut” Bacha.  Słowa chorału napisał poeta z Dolnego Śląska - pastor Johann Heermann z Rudnej. Więcej TUTAJ 

305 lat temu:

2 lutego 1719 roku w Żarach (Łużyce Dolne) urodził się Johann Erdmann von Promnitz, pan licznych dóbr na Śląsku i Łużycach, ostatni hrabia Promnitz (jego ojciec był radcą dworu królów Polski Augusta Mocnego i Augusta III, a także  mecenasem Telemanna), Pszczynę przejął po nim jego siostrzeniec, Fryderyk Erdmann z Anhaltu-Köthen - ojciec Anny, żony Hansa Heinricha VI Hochberga.

25 kwietnia 1719 roku ukazało się pierwsze wydanie powieści "Robinson Crusoe" Daniela Defoe - 4 lata później, w 1723 roku, ukazała się powieść "Schlesischer Robinson" będąca jedną z pierwszych tzw, robinsonad, czyli imitacji słynnego dzieła literackiego. Książkę napisał Christian Stieff - nauczyciel pochodząc z Legnicy, wykładający we Wrocławiu. Więcej TUTAJ 

12 października 1719 roku niedaleko Ząbkowic Śląskich urodził się Ignaz Franz, pastor i poeta. Jego hymn (osobiście wybrany przez ustępującą kanclerz Niemiec) został wykonany na uroczystym pożegnaniu Angeli Merkel w 2021 roku. Więcej TUTAJ 

ok. 24 grudnia 1719 roku koło Sulikowa urodził się Johann Christoph Altnikol, uczeń, powiernik i zięć Jana Sebastiana Bacha, organista w kościele św. Marii Magdaleny we Wrocławiu  oraz w Wieży koło Gryfowa Śląskiego. Więcej TUTAJ 

300 lat temu: 

6 stycznia 1724 roku w Głogowie urodził się Johann Ignaz Felbiger, 50. opat klasztoru augustianów w Żaganiu, reformator edukacji, pedagog. Był inicjatorem wydania tzw. katechizmów śląskich spisanych w języku niemieckim i polskim. Na zaproszenie cesarzowej Marii Teresy od 1774 roku pełnił funkcję Głównego Komisarza Edukacji w Austrii

20 lutego 1724 roku w Londynie odbyła się premiera opery „Juliusz Cezar” Georga Friedricha Händla – kompozytor był wnukiem wrocławianina, z kolei partię Ptolemeusza zaśpiewał Gaetano Berenstadt - domniemany syn innego emigranta ze Śląska, dokładnie z Bierutowa. Więcej TUTAJ .
26 marca 1925 roku na deskach Opery Wrocławskiej wykonany został "Juliusz Cezar". Była to pierwsza opera Händla w całości wykonana we Wrocławiu po śmierci kompozytora. 

22 kwietnia 1724 roku urodził się Immanuel Kant, filozof – swoje najważniejsze dzieło  "Krytykę czystego rozumu" (oświeceniową "Biblię filozoficzną") dedykował Dolnoślązakowi - hrabiemu  Karlowi Abrahamowi von Zedlitz z Czarnego Boru (twórca egzaminu maturalnego). Więcej TUTAJ 

7 maja 1724 roku urodził się Joseph Benda, muzyk z rodziny Bendów, razem z braćmi był związany z orkiestrą Fryderyka II Wielkiego, kapelmistrz, kompozytor, jego wnuk - Johann Wilhelm Otto Gottlieb Benda - był urzędnikiem, tłumaczem dzieł Szekspira i burmistrzem Kamiennej Góry w latach  1808 – 1816

23 lipca 1724 roku premierę miała kantata „Was willst du dich betrüben” J.S. Bacha z tekstem poety z Dolnego Śląska - pastor Johann Heermann z Rudnej

24 września 1724 roku w Lipsku odbyła się premiera kantaty Bacha  „Liebster Gott, wenn werd ich sterben?”. Jej tekst napisał Caspar Neumann - wybitny pastor i poeta z Wrocławia. Więcej TUTAJ 

15 października 1724 roku odbyła się premiera kantaty „Wo soll ich fliehen hin” J.S. Bacha, tekst napisał poeta z Dolnego Śląska - pastor Johann Heermann z Rudnej

295 lat temu: 

22 stycznia 1729 roku w Kamenz (Łużyce Górne) urodził się Gotthold Ephraim Lessing, pisarz. W latach 1760-1765 był zatrudniony we Wrocławiu jako sekretarz generała Tauentziena. Właśnie wtedy Lessing pracował nad pismem “Laokoon oder über die Grenzen der Mahlerey und Poesie” - bardzo ważnym w historii kultury! Więcej TUTAJ . Z pobytem Lessinga we Wrocławiu wiąże się kulinarna tradycja wypiekania Pierników Lessinga. 

3 grudnia 1729 roku w Jaworze urodził się Karl Friedrich Flögel, historyk sztuki i literatury, uznany autor dzieł na temat groteski, komizmu, burleski i błazeństwa

290 lat temu: 

21 czerwca 1734 roku król Polski i elektor Saksonii, August III skazał prawnika pochodzącego z Kamiennej Góry na dożywocie za oszustwa. George Samuel Ludovici był oszustem, jego krewny - Christian Ludovici był cenionym profesorem w Lipsku. Więcej TUTAJ 

9 grudnia 1734 rok zmarł Gaetano Berenstadt, śpiewak operowy, gwiazdor oper Haendla, prawdopodobnie syn Dolnoślązaka, emigranta z Bierutowa (teoria włoskiego muzykologa). Więcej TUTAJ 

285 lat temu:

8 marca 1739 roku spłonęła niemal doszczętnie zabudowa Lądka-Zdroju

2 listopada 1739 roku urodził się Carl Ditters von Dittersdorf , uznany klasyczny kompozytor, nadworny kompozytor biskupa wrocławskiego, mieszkaniec zamku w Jaworniku (historyczny Dolny Śląsk). Dittersdorff napisał operę "Doktor und Apotheker" do libretta cenionego śląskiego librecisty, Gottlieba Stephanie pochodzącego z Wrocławia. Więcej TUTAJ 

26 grudnia 1739 roku we Wrocławiu urodził się Wilhelm Gottlieb Korn - księgarz i wydawca. W jego wrocławskiej oficynie ukazywały się nie tylko dzieła po niemiecku, ale i po polsku.

280 lat temu: 

28 stycznia 1744 roku we Wrocławiu zmarł Christian Hölmann, lekarz i barokowy poeta. O jego twórczości TUTAJ  i TUTAJ 

4 marca 1744 roku zmarł Gottlieb Stolle, erudyta i pisarz z Legnicy, nazywany "Leander von Schlesien", profesor i rektor uniwersytetu w Jenie

275 lat temu: 

20 stycznia 1749 roku Johann Christoph Altnikol z Bernej koło Sulikowa, uczeń i powiernik Jana Sebastiana Bacha, związany z Łużycami i Dolnym Śląskiem - ożenił się z córką słynnego kompozytora - Elisabeth Juliane Friedericą "Liesgen" Bach . Więcej TUTAJ 

1 marca 1749 roku J.S. Bach napisał Canon super Fa Mi a 7. dedykowany Benjaminowi Gottliebowi Faberowi, który urodził się 7 lutego 1721 roku we Wrocławiu. Więcej TUTAJ 

20 maja 1749 roku urodził się Moritz Freiherr von Koppy, który otworzył w 1806 roku cukrownię (jedną z pionierskich w Europie) w Krayn, czyli Krajnie pod Strzelinem. W 1810 roku Moritz wydał we Wrocławiu książkę: „Die Runkelrüben-Zucker-Fabrikation". Więcej TUTAJ 

28 sierpnia 1749 roku urodził się znany pisarz, poeta, badacz i podróżnik Johann Wolfgang von Goethe, który w 1790 roku odwiedził Dolny Śląsk i Sudety (m.in. Wrocław, Lądek-Zdrój, Radków, Kamienna Góra, Karkonosze, Szczeliniec Wielki, Strzegom, Dzierżoniów). Więcej TUTAJ 

22 grudnia 1749 roku zmarł Johann Balthasar Reimann, organista związany z Kościołem Łaski w Jeleniej Górze, znany z podróży do Jana Sebastiana Bacha w Lipsku i zainteresowania twórczością mistrza. 

270 lat temu: 

9 kwietnia 1754 roku zmarł Christian Wolff, filozof pochodzący z Wrocławia, jeden najwybitniejszych przedstawicieli Oświecenia, wspomniany przez Kanta w jego "Krytyce czystego rozumu".

14 maja 1754 roku urodził się Christian Benjamin Klein, organista i kolekcjoner, związany z Kamienną Górą i Kowarami. W tym drugim mieście założył cenną bibliotekę muzykaliów. Kolekcja Kleina zasiliła, a w zasadzie zainaugurowała bibliotekę muzykologiczną uniwersytetu w Bonn. Pod koniec 2005 roku odbyła się wystawa „Die Sammlung des Schlesischen Kantors Klein und die Anfänge der Bonner Musikwissenschaft” (Zbiór śląskiego kantora Kleina i początki muzykologii w Bonn).

13 września 1754 roku we Wrocławiu urodził się Mojżesz Hirschel, pisarz, autor opracowań na temat gry w szachy (m.in. tłumaczenia dzieła wybitnego gracza i teoretyka Gioachino Greco)

265 lat temu: 

14 kwietnia 1759 roku zmarł Georg Friedrich Händel – słynny barokowy kompozytor, wnuk wrocławianina. Więcej na ten temat TUTAJ. 

25 lipca 1759 roku zmarł Johann Christoph Altnikol, kompozytor, organista, uczeń i zięć Jana Sebastiana Bacha, pochodził z okolic Sulikowa na Dolnym Śląsku, był związany z Lubaniem, Wrocławiem, Wieżą koło Gryfowa Śląskiego. Studiował w Lipsku. Był sekretarzem Bacha, odpowiedzialnym m.in. za spisane słynnego utworu "Kunst der Fuge". Więcej TUTAJ 

30 lipca 1759 roku w Płóczkach koło Lwówka Śląskiego urodził się Johann Christian Gottlieb Köhler - lekarz i przyrodnik Śląski związany z Kowarami, badacz natury karkonoskiej, odkrywca gatunków chrząszczy i roślin, w tym jeżyn, np. jeżyna górska (Rubus senticosus Köhler ex Weihe) oraz tojadu sudeckiego. Na jego cześć nazwana została jeżyna Köhlera (Rubus koehleri Weihe). Obszerny nekrolog wymieniający jego dokonania ukazał się na łamach "Zeitschrift für Entomologie" w 1855 roku. 

26 września 1759 roku urodził się Johann David Ludwig hrabia Yorck von Wartenburg, feldmarszałek pruski (w 1813 roku w decydujący sposób przyczynił się do zwycięstwa nad Napoleonem) i dyplomata, związany z Oleśnicą Małą. Beethoven napisał na jego cześć Marsch Nr. 1 in F-Dur (WoO 18) "Yorckscher Marsch".

255 lat temu: 

1 czerwca 1769 roku w Grodkowie w księstwie nyskim (historyczny Dolny Śląsk) urodził się Józef Elsner, kompozytor związany  m.in. z Wrocławiem, pedagog, nauczyciel Fryderyka Chopina. Więcej TUTAJ 

15 sierpnia 1769 roku urodził się Napoleon I Bonaparte. Kilkukrotnie przebywał na Dolnym Śląsku, m.in. w Bolesławcu, Lwówku Śląskim, Głogowie, Legnicy, Chojnowie...

14 września 1769 roku urodził się słynny przyrodnik i podróżnik Alexander von von Humboldt. Odwiedził Dolny Śląsk (m.in. Wrocław, Wałbrzych, Bukowiec, Miedziankę). Przypisuje mu się opracowanie listy najpiękniejszych punktów widokowych świata, obejmująca trzy lokalizacje w Górach Kaczawskich na Dolnym Śląsku. Był mecenasem dra Brehmera, założyciela sanatorium w Sokołowsku (stąd Pawilon Humboldta w Sokołowsku). Więcej TUTAJ 

8 grudnia 1769 roku w Jeleniej Górze zmarł Kaspar Gottlieb Lindner, pisarz, tłumacz, biograf Martina Opitza, autor dzieł na temat Karkonoszy i Jeleniej Góry

250 lat temu: 

19 kwietnia 1774 roku w Kłodzku urodził się Friedrich Wilhelm Riemer, bibliotekarz, wydawca dzieł Goethego, bohater „Lotty z Weimaru” noblisty Thomasa Manna. Więcej TUTAJ 

20 kwietnia 1774 roku zmarł Gottlob Christoph Wecker, organista, kompozytor, uczeń J.S.Bacha, kantor w Kościele Pokoju w Świdnicy

26 kwietnia 1774 roku urodził się Leopold von Buch, geolog i wulkanolog, nazywany "największym geognostem XIX wieku". Opisał również geologię Dolnego Śląska i Karkonoszy ("Der Entwurf einer geognostischen Beschreibung von Schlesien", "Ueber Riesengebirge"), jego dziełem jest również cenna praca o amonitach w Sudetach "Ueber Goniatiten und Clymenien in Schlesien".

18 czerwca 1774 roku we Wrocławiu urodził się Ernst Klatte, kawalerzysta i pisarz, autor m.in. książek: "Sztuka okiełznania trudnych koni", "O hodowli koni na Śląsku i jej doskonaleniu", "Książka dla miłośników jazdy konnej", "Katechizm jeździecki"

5 września 1774 roku urodził się Caspar David Friedrich, słynny romantyczny malarz, który w 1810 roku odwiedził Karkonosze i kilkukrotnie odniósł się do tych gór w swojej twórczości. Więcej TUTAJ 

240 lat temu: 

6 stycznia 1784 roku urodził się Carl Friedrich Mosch - podróżnik i pisarz, badacz Karkonoszy i wód uzdrowiskowych Śląska, autor "Die Heilquellen Schlesiens und der Grafschaft Glatz" (książka ukazała się również w języku polskim, jako "Wody mineralne szląskie i hrabstwa Glackiego" w 1821 roku we Wrocławiu) czy "Das Riesengebirge, seine Thäler und Vorberge und das Isergebirge". Zmarł w Malinniku (część Cieplic)

5 kwietnia 1784 urodził się Louis Spohr. Kompozytor odwiedził Cieplice w czasie wizyty na Dolnym Śląsku w 1815 roku.  Napisał baśniową operę „Der Berggeist” o Duchu Gór, swobodnie opartą na opowieści o Karkonoszu

30 kwietnia 1784 roku w Jaworze urodził się doktor August Zemplin, lekarz, twórca uzdrowiska w Szczawnie-Zdroju

235 lat temu: 

22 maja 1789 roku w Sulechowie (historyczny Dolny Śląsk) urodziła się Wilhelmina (Minna) Herzlieb - Muza Goethego. Podobno wzorowana była na niej Ottilie w "Powinowactwach z wyboru" Goethego. Jej grób znajduje się w Goerlitz. Więcej TUTAJ 

3 stycznia 1789 roku urodził się Carl Gustav Carus, wybitny naukowiec i artysta, który gościł w 1820 roku w Karkonoszach (w tym w Cieplicach). Pozostawił po sobie obrazy przedstawiające sudeckie krajobrazy - więcej TUTAJ 

230 lat temu: 

13 stycznia 1794 roku urodził się Johann Georg Knie, regionalista, zajmujący się pedagogiką specjalną, założyciel i wieloletni kierownik zakładu dla ociemniałych we Wrocławiu. Korespondował z Johannem Wilhelmem Kleinem, austriackim pionierem edukacji osób niewidomych, wynalazcą pisma typu Stachelschrift. We Wrocławiu Knie wydał "Versuch über den Unterricht der Blinden oder entwikkelnde Darstellung des beim Blindenunterricht angewandten Verfahrens"

8 lutego 1794 roku w Czerńczycach pod Wrocławiem urodził się Johann Martin Augustin Scholz, biblista, poszukiwacz manuskryptów Pisma Świętego, napisał m.in. "Handbuch der biblischen Archäologie" - podręcznik archeologii biblijnej

8 lutego 1794 roku w Miliczu urodziła się Agnes Franz, pisarka, zmarła 13 maja 1843 we Wrocławiu. Muzykę do jej poezji napisał m.in. Jerzy V, ostatni król Hanoweru (napisał około 200 dzieł muzycznych, w tym pieśni)

14 marca 1794 roku urodził się Józef Bem, generał wojsk polskich, węgierskich i tureckich, jego prapradziadek Kaspar Behm (Boehme) pochodził ze Świdnicy

4 kwietnia 1794 roku wojska Kościuszki zwyciężyły bitwę pod Racławicami. Bitwa zainspirowała dzieła literackie i artystyczne. Słynna „Panorama Racławicka” znajduje się we Wrocławiu. Jest eksponowana w rotundzie, stanowi oddział Muzeum Narodowego. Więcej TUTAJ 

225 lat temu: 

30 stycznia 1799 roku w Cieplicach urodził się Johann Emanuel Grosser, organista związany z Jelenią Górą i Polkowicami, autor biografii Bacha, Mozarta i Haydna

16 lutego 1799 roku we Wrocławiu urodził się Heinrich von Kittlitz, przyrodnik, odkrywca, podróżnik, rysownik, szczególnie interesowała go ornitologia, wydał kilka książek. Opisał i zilustrował m.in. dwa gatunki ptaków, które wymarły w XIX wieku: kureczka mikronezyjska, skworczyk kruczy.

7 marca 1799 roku urodził się František Ladislav Čelakovský czeski pisarz, poeta, filolog, wykładowca, w 1842 roku został profesorem literatury słowiańskiej na Uniwersytecie Wrocławskim, gdzie wykładał do 1849 roku. Napisał m.in. "Všeslovanské počáteční čtení: Z písemnictví polského" (publikację ukończył we Wrocławiu 2 sierpnia 1849 roku), podróżował m.in. Karkonoszach. Jego pieśni zostały wydane we Wrocławiu w 1840 roku w tłumaczeniu na język polski, jako "Odgłos pieśni czeskich".

20 marca 1799 roku we Wrocławiu urodził się Julius Korn, księgarz, związany z słynnym wydawnictwem Kornów we Wrocławiu, którym kierował przez prawie dekadę i rozwijał działalność

26 maja 1799 roku we Wrocławiu urodził się August Kopisch. Był niemieckim wynalazcą, podróżnikiem, malarzem, pisarzem i poetą. Na Capri odkrył słynną Lazurową Grotę, która do dziś jest jedną z najciekawszych włoskich atrakcji turystycznych! ! Więcej TUTAJ 

7 czerwca 1799 roku w Barszowie koło Polkowic zmarła La Barberina (właściwie Barbara Campanini), jedna z najważniejszych tancerek baletowych XVIII wieku. Występowała w Paryżu, Wenecji, Londynie. Zerwała kontrakt z Berlinem i została za to porwana na zlecenie Fryderyka II Wielkiego. Mieszkała m.in. w Głogowie, a pod koniec życia w Barszowie.

13 lipca 1799 roku poeta Heinrich von Kleist oglądał wschód słońca na Śnieżce, co zainspirowało go do napisania "Hymnu do słońca"

10 sierpnia 1799 roku kompozytor Joseph Haydn, jeden z Klasyków Wiedeńskich, wysłał list do klasztoru w Krzeszowie. Więcej TUTAJ 

4 października 1799 roku w Jeseníku w Sudetach (na Czeskim Śląsku, historycznie na Dolnym Śląsku - w księstwie nyskim) urodził się Vincenz Priessnitz - propagator hydroterapii, od jego nazwiska wzięło się słowo prysznic. Pacjentami jego uzdrowiska byli m.in. Gogol i Liszt, a także znani Polacy: Zygmunt Krasiński, Stefan Witwicki, Jerzy Henryk Lubomirski - kurator Ossolineum i przyjaciel Krasińskiego (a nawet pierwowzór Orcia z "Nie-boskiej komedii"). Pacjentką i uczennicą Priessnitz była Maria von Colomb, autorka "Vinzenz Prießnitz und dessen Wasserheilmethode zu Gräfenberg", założycielka łaźni w Sokołowsku, które następnie przejął Hermann Brehmer i założył swoje słynne sanatorium. W 1853 roku Brehmer został przyjęty do sławnej Akademii Przyrodników Leopoldina, przyjmując tam przydomek Priessnitz!

24 października 1799 roku zmarł Carl Ditters von Dittersdorf, nadworny kompozytor biskupa wrocławskiego, mieszkaniec zamku w Jaworniku (historyczny Dolny Śląsk). Dittersdorff napisał operę "Doktor und Apotheker" do libretta cenionego śląskiego librecisty, Gottlieba Stephanie pochodzącego z Wrocławia. Więcej TUTAJ 

24 listopada 1799 roku urodził się duchowny Heinrich Förster, biskup Wrocławia, wpływowy duszpasterz, mecenas artystów, kolekcjoner sztuki. Więcej TUTAJ 

XIX WIEK 

220 lat temu: 

9 lutego 1804 roku w Kłodzku urodził się Rudolf von Carnall,  inżynier, geolog, związany z kopalniami w Wałbrzychu i Nowej Rudzie oraz Tarnowskich Górach (gdzie ma swoją ulicę). Zmarł we Wrocławiu.

12 lutego 1804 roku zmarł filozof Immanuel Kant, który dedykował swoje wybitne dzieło „Krytyka czystego rozumu” pruskiemu ministrowi, von Zedlitzowi, który pochodził z Czarnego Boru. Więcej TUTAJ  

11 kwietnia 1804 we Wrocławiu urodził się Augustin Theiner, od 1855 roku prefekt tajnych archiwów watykańskich

23 czerwca 1804 roku we Wrocławiu urodził się August Borsig - niemiecki fabrykant, twórca koncernu przemysłowego Borsig. Zajmował się pionierską produkcją parowozów. W 1827 roku młody Borsig został zaangażowany do montażu maszyny parowej w przędzalni Albertich w Wałbrzychu. 22 lipca 1837 roku założył w Berlinie własne zakłady (istnieją do dziś!) - będące największym dostawcą lokomotyw w Europie i drugim co do wielkości na świecie w erze parowozów! W 1840 roku wyprodukował pierwszy model lokomotywy parowej na kontynencie Europejskim (poza Anglią, która miała do tej pory monopol).

30 lipca 1804 roku młody filozof Artur Schopenhauer zdobył Śnieżkę w czasie pobytu z matką na Dolnym Śląsku i w Sudetach (z przystankami w Kamiennej Górze, Kowarach i Jeleniej Górze). Więcej TUTAJ 

1 września 1804 roku urodził się Carl Herloßsohn, pisarz, podróżnik, dziennikarz i encyklopedysta, autor "Wanderungen durch das Riesengebirge und die Grafschaft Glatz" - przewodnika po Sudetach

215 lat temu: 

1 lutego 1809 roku w Dzierżoniowie urodził się Moritz Sadebeck, kartograf, badacz Dolnego Śląska, autor m.in. "Der Zobtenberg und seine Umgebung" - pracy naukowej na temat Ślęży

3 lutego 1809 roku urodził się Felix Mendelssohn Bartholdy, w 1823 roku odwiedził Wrocław i Duszniki-Zdrój. Więcej TUTAJ 

12 lutego 1809 roku urodził się Charles Darwin, przyrodnik, twórca teorii ewolucji. Korespondował z nim dr Brehmer z Sokołowska. Więcej TUTAJ   .W 1878 Charles Darwin został członkiem honorowym Śląskiego Towarzystwa Kultury Ojczystej (początkowo Towarzystwo Przyjaciół Nauk Przyrodniczych) we Wrocławiu.

12 lutego 1809 roku urodził się Abraham Lincoln – amerykański polityk, mąż stanu, szesnasty prezydent USA. Henry Ulke z Ząbkowic Śląskich, fotograf czynny w USA, autor portretów wielu wybitnych osób, był jednym z ostatnich, którzy widzieli postrzelonego Lincolna. Prezydent został przeniesiony do lokalu domu, w którym wówczas mieszkał Dolnoślązak (niektóre przekazy z epoki mówią, że  było to jego mieszkanie). W artykułach Ulke był wymieniany jako osoba, która osobiście znała prezydenta oraz jako świadek jego agonii. Przypisywana jest mu fotografia pokoju, w którym zmarł Lincoln.

21 czerwca 1809 roku w okolicy Świdnicy urodził się Wilhelm Wolff, Dolnoślązak, przyjaciel i bliski współpracownik Marksa oraz Engelsa. Marx dedykował mu I tom "Kapitału". Więcej TUTAJ 

4 września 1809 roku urodził się Juliusz Słowacki, który kilkukrotnie bywał we Wrocławiu. Więcej TUTAJ 

28 listopada 1809 roku urodził się Franz August Schmölders orientalista związany z Wrocławiem (gdzie wykładał 16 lat na uniwersytecie i zmarł)

6 grudnia 1804 roku urodziła się Wilhelmina Schröder-Devrient, gwiazda opery, Muza Wagnera, która często gościła na Dolnym Śląsku. Mieszkający we Wrocławiu Alfred Freiherr von Wolzogen napisał jej biografię. Więcej TUTAJ 

210 lat temu: 

20 lutego 1814 roku urodził się Bogusz Zygmunt Stęczyński, polski poeta, rysownik, podróżnik i krajoznawca, autor książki "Sudety" z ilustracjami. Jego imię nosi Dom Turysty PTTK „Pod Wieżycą” w Masywie Ślęży. W 2022 roku we Wrocławiu odbyła się wystawa „Romantyczna włóczęga po Sudetach – prace Bogusza Zygmunta Stęczyńskiego ze zbiorów Ossolineum” prezentowana w Muzeum Pana Tadeusza we Wrocławiu. Więcej TUTAJ 

30 maja 1814 roku urodził się Michaił Bakunin, anarchista, działacz społeczny i polityczny, w 1848 roku odwiedził Wrocław, gdzie rzekomo spotkał się ze Słowackim i na łamach prasy wdał się w polemikę z… George Sand! Więcej TUTAJ 

7 sierpnia 1814 roku odsłonięta została odnowiona Brama Brandenburska w Berlinie, na którą wróciła zrabowana przez Napoleona kwadryga. Uroczystość z udziałem króla Prus stała się narodową manifestacją Niemców i początkiem sławy bramy, jako symbolu narodowej dumy. Bramę zbudowano według projektu C.G.Langhansa z Kamiennej Góry w 1791. Brama została zbudowana m.in. z piaskowca wydobytego w okolicy Lwówka Śląskiego. Z okazji odnowienia bramy Meyerbeer napisał operę "Das Brandenburger Tor" do libretta Johanna Emanuela Veitha

205 lat temu: 

20 lutego 1819 roku we Wrocławiu urodził się Rudolf Sigismund Löwenstein, pisarz, związany z satyrycznym czasopismem "Kladderadatsch". Popularność zdobyła jego piosenka pocztowa "Trara! Die Post ist da!". Po jego teksty sięgali kompozytorzy piszący pieśni, w tym Franz Abt.

4 marca 1819 roku urodziła się Narcyza Żmichowska, polska pisarka, feministka, przebywała jako kuracjuszka i emisariuszka w 1859 roku w Szczawnie-Zdroju

5 marca 1819 roku w Zielonej Górze (historyczny Dolny Śląsk) urodził się Adolf Eduard Marschner, kompozytor, krewny Heinricha Marschnera - słynnego autora oper i pieśni.

2 maja 1819 roku w Oleśnicy urodził się Gustav Becker, śląski zegarmistrz, twórca fabryki zegarów w Świebodzicach. O jego zegarach mowa jest w jednym z odcinków serialu "Grimm" (NBC 2011 - 2017). Więcej TUTAJ 

na przełomie sierpnia i września 1819 roku romantyczny pisarz E.T.A. Hoffmann wspólnie z żoną, Michaliną, przebywali w śląskich uzdrowiskach, w tym w Cieplicach, wiele lat później wdowa po autorze „Dziadka do Orzechów” zmarła w  Cieplicach. Więcej TUTAJ 

12 września 1819 roku w Krobielowicach zmarł Gebhard Leberecht von Blücher - był dowódcą armii pruskiej w bitwach pod Waterloo, Kaczawą, Lipskiem, Budziszynem czy Lützen. Został pochowany mauzoleum niedaleko wsi Krobielowice, gdzie znajdował się jego pałac.

22 grudnia 1819 roku urodził się Franz Abt, kompozytor, autor kantaty „Rübezahl” (z podtytułem „Märchendichtung”) z 1884, nawiązującej do legend Karkonoszy

30 grudnia 1819 roku urodził się Theodor Fontane, znany pisarz niemiecki, często wypoczywający na Dolnym Śląsku w Karkonoszach (głównie w Karpaczu). Napisał kilka dzieł literackich zainspirowanych Sudetami, w tym nowelę "Eine Nacht auf der Koppe" o Śnieżce i powieść "Quitt" związaną z Karpaczem

200 lat temu: 

11 stycznia 1824 roku urodził się Johannes Schneiderm, ksiądz związany z Wrocławiem, prowadził działalność charytatywną. W 2001 roku rozpoczęto jego proces beatyfikacyjny.

12 marca 1824 roku we Wrocławiu urodził się Louis Prang - drukarz, litograf, wydawca, od 1850 roku związany z USA (związany z Bostonem i Springfield w stanie Massachusetts), nazywany jest „ojcem amerykańskiej kartki świątecznej" - wprowadził kartki bożonarodzeniowe na rynek amerykański w 1873 roku

19 kwietnia 1824 roku zmarł George Byron, znany również jako lord Byron, pisarz, słynny romantyk, autor dramatu "Werner", którego akcja związana jest ze Śląskiem. Więcej TUTAJ 

29 kwietnia 1824 roku we Wrocławiu urodził się Albert Emil Brachvogel, pisarz, sławę przyniosła mu kontrowersyjna powieść "Friedemann Bach" - o najstarszym synu Jana Sebastiana Bacha, na podstawie tej książki powstała opera Paula Graenera. Był także autorem głośnego dramatu "Narziss" - jedną z bohaterek tej sztuki jest królowa Francji Maria Leszczyńska, która urodziła się w Trzebnicy na Dolnym Śląsku, oraz tytułowy Narcyz Rameau - siostrzeniec kompozytora Jeana-Philippe'a Rameau. Brachvogel był przez pewien czas mieszkańcem Sokołowska, właśnie tam opracował "Narcyza"! (pomysł i pierwsze szkice powstał między 1852 a 1854, kiedy przebywał w kurorcie). Dom pisarza w Sokołowsku nazywany był później Villa Brachvogel lub Brachvogelhaus. "Narcyz" był jedną z popularniejszych sztuk na scenach niemieckich w połowie XIX wieku.

17 lipca 1824 roku w Głuszycy urodził się Martin Websky, śląski mineralog, odkrywca, potomek rodów fabrykantów tekstylnych Websky i Kramsta. Więcej TUTAJ 

31 lipca 1824 roku w Kowarach zmarł Christian Wilhelm Tischbein, malarz i architekt aktywny m.in. na dworze Hochbergów  (zaprojektował m.in. malownicze romantyczne ruiny Starego Książa, autor malowideł w Sali Grodźca w Zamku Książ)

11 września 1824 roku w Hamburgu urodził się Jacob Bernays, filolog związany z Żydowskim Seminarium Teologicznym we Wrocławiu, był wujkiem Marthy Bernays, żony słynnego psychiatry Zygmunta Freuda

z 24 grudnia 1824 roku pochodzi list Franza von Schobera z Wrocławia do Franza Schuberta. Kompozytor napisał do słów tego poety jedną z swoich najpopularniejszych pieśni  "An die Musik" D547. Więcej TUTAJ 

195 lat temu: 

11 stycznia 1829 roku we Wrocławiu urodził się Hugo Krüger (von Gillern) - tenor w Operze Królewskiej w Berlinie.

4 maja 1829 roku we Wrocławiu zmarł Johann Gustav Gottlieb Büsching, badacza literatury i sztuki Śląska, historyk, archeolog i etnograf, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego, właściciel zamku Grodno od 1823 roku. Uważany za ojca muzealnictwa wrocławskiego.

18 czerwca 1829 roku w Pszczynie urodził się Max Friedländer, dziennikarz, kuzyn Ferdinanda Lassalle'a, studiował i pracował początkowe we Wrocławiu, rozgłos zyskał dzięki swojej książce o prawie autorskim, w  1864 założył Neue Freie Presse.  

lipiec 1829 roku słynny Nicolo Paganini zagrał kilka koncertów we Wrocławiu, w tym w reprezentacyjnej Auli Leopoldina Uniwersytetu Wrocławskiego. Więcej ciekawostek TUTAJ 

4-5 września 1829 roku Fryderyk Chopin odwiedził po raz trzeci Wrocław (w czasie podróży z Wiednia do Warszawy). Więcej ciekawostek TUTAJ 

190 lat temu: 

12 stycznia 1834 roku zmarł Friedrich Schleiermacher,  teolog protestancki, filozof i pedagog, pochodził z Wrocławia, jeden z ojców hermeneutyki - teorii interpretacji tekstów

29 stycznia 1834 roku urodził się Rudolf Heidenhain, zajmował się on fizjologią we Wrocławiu i był uznawany za jednego najwybitniejszych fizjologów jego czasów, zwolennik wiwisekcji, przeciwko jego pracy protestowali obrońcy praw zwierząt, w tym Richard Wagner. Więcej TUTAJ 

9 lutego 1834 roku urodził się Felix Dahn. Był profesorem prawa, wykładowcą Uniwersytetu Wrocławskiego od 1888 roku, a w semestrze 1895–1896 był rektorem wrocławskiej uczelni. Dahn był też pisarzem. O jednym z jego wierszy TUTAJ 

13 lutego 1834 roku Adam Mickiewicz zakończył pracę nad „Panem Tadeuszem” - rękopis dzieła przechowywany jest w Muzeum Pana Tadeusza we Wrocławiu. Więcej TUTAJ 

15 marca 1834 roku we Wrocławiu urodził się Karel Purkyně, malarzy i rysownik, jego ojcem był Jan Evangelista Purkyně, wykładowca Uniwersytetu Wrocławskiego. Karel Purkyně był jednym z czołowych czeskich realistów.

21 marca 1839 roku urodził się Modest Musorgski, kompozytor rosyjski. Jego opera „Borys Godunow” z 1874 roku miała niemiecką premierę we Wrocławiu 23 października 1913 roku. Kolejne niemieckie premiery jego dzieła to: "Chowańszczyzna" wystawiona we Wrocławiu 29 października 1923 roku i „Jarmark soroczyński", który wystawiono we Wrocławiu 6 maja 1925 roku (prapremiera w 1913).

21 maja 1834 zmarł Marie Joseph de La Fayette, rewolucjonista, humanista, więzień fortu w Nysie. 

27 września 1834 roku zmarła Eliza Radziwiłłówna - była pierwszą miłością księcia Wilhelma Hohenzollerna, późniejszego cesarza niemieckiego Wilhelma I. Rzekomo para planowała nawet ślub, co spotkało się z wrogością dworu w Berlinie. Miłość narodziła się na Dolnym Śląsku i związana jest z zamkami i pałacami od Książa po Dolinę Pałaców i Ogrodów (Ciszyca w Kowarach). Oswald Baer, lekarz związany z Jelenią Górą, wydał dzieło "Der Engel von Ruhberg" ("Prinzeß Elisa Radziwill") na ten temat.

185 lat temu: 

11 stycznia 1839 roku we wsi Parowa (Tiefenfurt) koło Osiecznicy urodził się Otto Dienel, organista i kompozytor, jego uczniem był Karl Straube (Max Reger dedykował mu kompozycję napisaną dla Hali Stulecia. Straube wykonał dzieło na inaugurację organów we wrocławskiej hali w 1913 roku).

15 września 1839 roku we Wrocławiu urodził się Georg Lunge, chemik związany z Politechniką w Zurychu, popracował z Fritzem Haberem, śląskim laureatem nagrody Nobla. Lunge był dwa razy nominowany do nagrody Nobla. 

13 października 1839 roku w Świebodzicach urodził się Rudolf Ley, wynalazca i przedsiębiorca, jego rewolucyjne patenty przyczyniły się do rozwoju przemysłowej produkcji butów. 

25 października 1839 roku we Wrocławiu zmarł Max Habicht, arabista, opublikował pierwszy kompletny niemiecki przekład „Tausendundeine Nacht“ (Księga tysiąca i jednej nocy).

180 lat temu: 

21 kwietnia 1844 roku w Legnicy urodził się Eugene Amandus Schwarz, entomolog związany z USA, był pracownikiem Departamentu Rolnictwa Stanów Zjednoczonych, był założycielem Towarzystwa Entomologicznego w Waszyngtonie i współtwórcą kolekcji National Museum of Natural History.

4 maja 1844 roku urodził się Theodor Puschmann - psychiatra pochodzący z Lwówka Śląskiego, krytyk Richarda Wagnera, autor kontrowersyjnego studium psychiatrycznego kompozytora, wydanego za życia Wagnera, oskarżającego muzyka o szaleństwo. Więcej TUTAJ 

czerwiec 1844 roku wybuchło powstanie tkaczy śląskich z Bielawy i Pieszyc. Wydarzenie miało poważne reperkusje społeczne, było też żywo komentowane i przyczyniło się do stworzenia wielu dzieł sztuki oraz literatury. Słynny dramat naturalistyczny „Tkacze” Hauptmanna (Nobel w 1912) także odnosi się do tego wydarzenia. Więcej TUTAJ 

10 lipca 1844 roku w redagowanym przez Karla Marksa czasopiśmie „Vorwärts!” ukazał się wiersz „Die schlesischen Weber“ („Die armen Weber“) o śląskich tkaczach i ich buncie. Dzieło napisał słynny niemiecki romantyk Heinrich Heine

28 lipca 1844 roku w Karpaczu poświęcono sprowadzoną z Norwegii drewnianą, ewangelicką Świątynię Wang. Więcej TUTAJ 

18 października 1844 roku do Legnicy wjechał pierwszy pociąg. Dziś Legnica jest siedzibą spółki samorządowej Koleje Dolnośląskie.

15 października 1844 roku urodził się filozof Friedrich Nietzsche. Jego debiutancka książka została zainspirowana wykładem prof. Marbacha z Jawora. Przyjaciel Nietzschego - dr Fuchs był kilka lat mieszkańcem Jeleniej Góry (pisał z tego miasta listy do filozofa), z kolei wieloletni przyjaciel filozofa - Gersdorff  - był mieszkańcem okolic Zawidowa, zmarł w Karpaczu. Nietzsche napisał pieśń do słów Eichendorffa - wybitnego śląskiego poety romantycznego. W 1882 roku przyjaciel Nietzschego - Paul Rée - zaproponował filozofowi wakacje w Cieplicach (nie doszło do realizacji pomysłu). Więcej TUTAJ 

7 grudnia 1844 roku w operze berlińskiej wystawiono operę „Ein Feldlager w Schlesien” Giacomo Meyerbeera związaną z wojnami śląskimi Fryderyka II Wielkiego w XVIII wieku. Opera została wystawiona na inaugurację odbudowanego gmachu. Opera została wybudowana według projektu C.F. Langhansa z Wrocławia. Więcej TUTAJ 

13 grudnia 1844 roku w Namysłowie urodził się  August Fuhrmann, wprowadził na rynek urządzenie o nazwie Kaiser Panorama (pierwsza we Wrocławiu w 1880), które umożliwiało grupowe oglądanie trójwymiarowych serii obrazów/zdjęć, dzięki czemu odbywały się seanse przed epoką kina

175 lat temu: 

3 stycznia 1849 roku w Trzebnicy urodził się Carl Wuttke, malarz, podróżnik (odwiedził m.in. Włochy, Norwegię, Afrykę, USA)

18 stycznia 1849 roku we Wrocławiu urodził się Richard Pischel, lingwista, indolog, wykładał sanskryt, zmarł w czasie podróży do Kalkuty

7 stycznia 1849 roku we Wrocławiu koncertował słynny skrzypek Henryk Wieniawski (znany z również pobytu i koncertów w Szczawnie-Zdroju) 

3 kwietnia 1849 roku zmarł poeta, wieszcz Juliusz Słowacki , który gościł we Wrocławiu. Więcej TUTAJ 

6 maja 1849 roku Karl Marx wysłał krótki liścik do młodego studenta Hermanna Brehmera z Wrocławia (działacza ruchu robotniczego). Ten sam naukowiec założył 10 lat później słynne sanatorium w Sokołowsku.

21 czerwca 1849 roku zmarł (zginął) Gustav Adolph Schlöffel, rewolucjonista z Kamiennej Góry, publicysta, promował ideę niepodległości Polski, jego ojciec był aptekarzem w Kamiennej Górze. Więcej TUTAJ 

lipiec -sierpień 1849 roku Rozalia Saulson, spisała w Cieplicach pierwszy oryginalnie polski przewodnik po Karkonoszach: „Warmbrunn i okolice jego w 38 obrazach w 12 wycieczkach przez pielgrzymkę w Sudetach”, wydany w 1850 we Wrocławiu. Więcej TUTAJ 

25 lipca 1849 roku we Wrocławiu zmarł malarz i architekt Karl Joseph Raabe, który tworzył m.in. na dworze w Weimarze, gdzie m.in. namalował miniaturowe portrety słynnych pisarzy: Johanna Wolfganga von Goethego i Christopha Martina Wielanda.

26 lipca 1849 roku w Kłodzku urodził się profesor Ludwig Brieger, lekarz, odkrywca, pracownik w instytucie prowadzonym przez noblistę, Roberta Kocha. Jako pierwszy użył terminu "toksyna".

10 września 1849 roku w Monachium urodził się Karl von Prantl, był profesorem Uniwersytetu Wrocławskiego oraz dyrektorem ogrodu botanicznego we Wrocławiu, zmarł we Wrocławiu.

11 września 1849 roku w Jerzmanicach-Zdroju urodził się Waldemar Dyhrenfurth, prawnik i pisarz, stworzył postać Bonifacego Kiesewettera - bohatera niemieckich piosenek biesiadnych i studenckich  

17 października 1849 roku zmarł Fryderyk Chopin. Kompozytor kilka razy w latach 1826 - 1830 gościł na Dolnym Śląsku, m.in. w Dusznikach-Zdroju oraz we Wrocławiu. W Dusznikach zagrał pierwszy publiczny koncert poza granicami zaboru rosyjskiego. Więcej TUTAJ 

23 października 1849 roku zmarł William Edward Fuss (Fuß), chemik pochodzący z Wrocławia, był związany z technologią produkcji szkła typu millefiori, związany z hutą szkła w miejscowości Hoffnungsthal w Karkonoszach, leżącą w historycznych granicach Śląska, obecnie część wsi Kořenov w Czechach.

11 listopada 1849 roku urodził się Alfred Sokołowski, lekarz, asystent dra Brehmera w sanatorium w Sokołowsku – od jego nazwiska wzięła się współczesna nazwa wsi Sokołowsko

4 grudnia 1849 roku we Wrocławiu zmarł Jeremias Rudolph Lichtenstaedt, lekarz, autor m.in. pracy na temat przeciwdziałaniu wysokiej śmiertelności niemowląt

4 grudnia 1849 roku urodził się Robert Toberentz, rzeźbiarz związany m.in. z Wrocławiem, gdzie w latach 1879 - 1885 był kierownikiem mistrzowskiej pracowni rzeźby w Śląskim Muzeum Sztuk Pięknych. Wykonał rzeźby Fontanny Muschelminna w Görlitz (wówczas mieście leżącym w prowincji Śląsk). 

170 lat temu: 

2 stycznia 1854 roku we Wrocławiu zmarł prof. Gustav Adolf Harald Stenzel, historyk, badacz dziejów Śląska, redaktor "Scriptores rerum Silesiacarum", ojciec pisarki Hedwig Haberkern oraz botanika Karla Gustava Wilhelma Stenzela

11 lutego 1854 roku urodził się  Raphael Löwenfeld, absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego, 30 listopada 1877 roku w Auli Leopoldina Uniwersytetu Wrocławskiego obronił pracę doktorską na temat literatury polskiej, był badaczem i tłumaczem polskich dzieł, wydał .in. tłumaczenie kilku powieści Sienkiewicza na niemiecki. Więcej TUTAJ 

13 lutego 1854 roku urodził się Hans Lutsch, historyk sztuki i konserwator zabytków, pracował w rządowej administracji budowlanej we Wrocławiu, napisał bardzo cenny, kompleksowy katalog zabytków Śląska.  

14 marca 1854 roku w Strzelinie urodził się Paul Ehrlich. Był związany m.in. z Wrocławiem, gdzie studiował. W pracowni tego badacza jego zespół naukowy stworzył Salvarsan (od Salvator – zbawiciel), pierwszy syntetyczny środek bakteriobójczy, skuteczny lek w walce z chorobami wenerycznymi (wyparty przez antybiotyki dopiero kilkadziesiąt lat później). Śląski naukowiec uważany jest za twórcę podstaw chemioterapii. Za swoje odkrycia wybitny śląski bakteriolog i chemik otrzymał w 1908 roku medyczną nagrodę Nobla.

14 maja 1854 roku w Bukowcu zmarła Friederike von Reden, hrabina, mecenaska sztuki, wdowa po ministrze Friedrichu Wilhelmie von Redenie. Nazywana "matką Kotliny Jeleniogórskiej". Utrzymywała kontakty z niemiecką oraz polską arystokracją, wspierała ludność okolicy, była patronką artystów, gościła pisarzy, malarzy, muzyków, wspierała także emigrantów tyrolskiego Zillertalu, przyczyniła się do sprowadzenia norweskiego kościoła Wang do Karpacza.

23 sierpnia 1854 roku we Wrocławiu urodził się Moritz Moszkowski – niemiecki kompozytor, pianista i pedagog pochodzenia polsko-żydowskiego. W drugiej połowie XIX wieku uważany był za jednego z najwybitniejszych kompozytorów.

7 września 1854 roku w Szprotawie na historycznym Dolnym Śląsku, urodził się Alexander Herzfeld, naukowiec uważany za wybitnego znawcę cukru. Uważa się go za założyciela International Commission for Uniform Methods of Sugar Analysis (ICUMSA) (Międzynarodowej Komisji Jednolitych Metod Analityki Cukrowniczej). Więcej TUTAJ 

9 września 1854 roku otwarta została wieża króla Fryderyka Augusta na Löbauer Berg w Sudetach - unikatowa i wyjątkowo piękna konstrukcja, służąca do dziś! Więcej TUTAJ 

31 października 1854 roku urodził się Hermann Hendrich, malarz związany ze Szklarską Porębą, twórca hal malarskich, w których prezentowane były jego dzieła oparte na motywach legend karkonoskich oraz motywach dramatów wagnerowskich. Więcej TUTAJ 

31 października 1854 roku odbyła się wrocławska premiera "Lohengrina" Wagnera (wówczas twórca wciąż nie widział swojego dzieła na scenie!). Więcej TUTAJ 

165 lat temu: 

27 stycznia 1859 roku w Cieplicach zmarła Maria Tekla Michalina Hoffmann (z domu Rohrer-Trzcińska), żona pisarza E.T.A.Hoffmanna. Więcej TUTAJ 

21 lutego 1859 roku we Wrocławiu urodziła się Gertrud Staats, malarka, wybitna przedstawicielka śląskiego malarstwa pejzażowego

23 lutego 1859 roku zmarł Zygmunt Krasiński, polski romantyk, wieszcz, od 19 maja do 2 czerwca 1838 roku przebywał w Szczawnie-Zdroju, odwiedził m.in. Zamek Książ. W październiku 1833 roku Krasiński we Wrocławiu wydał pod kryptonimem „A. K” książkę "Agaj-Han. Powieść historyczna". We Wrocławiu Krasiński przebywał z różnych powodów w latach: 1836, 1845, 1851, 1852 i 1857. Więcej TUTAJ 

1 maja 1859 roku w Sokołowsku doktor Hermann Brehmer oficjalnie otworzył własne pionierskie sanatorium górskie leczące choroby płuc z legalną koncesją państwową. Więcej TUTAJ 

6 maja 1859 roku zmarł Alexander von Humboldt, wybitny naukowiec i podróżnik, który odwiedził Dolny Śląsk i Sudety (m.in. Wrocław, Wałbrzych, Bukowiec, Miedziankę, Karkonosze). Domniemany autor listy najpiękniejszych punktów widokowych świata z kilkoma miejscami w Górach Kaczawskich. Więcej TUTAJ 

10 maja 1859 roku urodził się prof. Georg Friedrich Eduard William Wrede, teolog, wykładowca we Wrocławiu, twórca formuły: „tajemnica mesjańska” ("Das Messiasgeheimnis in den Evangelien. Zugleich ein Beitrag zum Verständnis des Markusevangeliums" 1901). Do jego teorii odniósł się Albert Schweitzer (laureat Nobla w 1952) w książce "Von Reimarus zu Wrede. Eine Geschichte der Leben-Jesu-Forschung" 1906

13 maja 1859 roku urodził się Eduard Kaempffer, malarz, rzeźbiarz, ilustrator i medalier związany z Wrocławiem, gdzie wykładał na akademii sztuk pięknych. Jednym z jego dzieł jest obraz ilustrujący bitwę nad Kaczawą w 1813 "Schlacht an der Katzbach"

30 maja 1859 roku we Wrocławiu urodził się Heinrich Rettig, malarz i ilustrator 

17 czerwca 1859 roku niedaleko Środy Śląskiej urodził się prof. Georg Wissowa, historyk starożytności, specjalista z zakresu religii rzymskich, wykładał w Marburgu, Wrocławiu i Halle, jego znaczącą pracą była książka "Religion und Kultus der Römer".

22 czerwca 1859 roku we Wrocławiu urodził się Frank Heino Damrosch  - amerykański dyrygent i pedagog pochodzenia niemieckiego, syn słynnego dyrygenta Leopolda Damroscha, który prowadził wrocławski dom orkiestrowy. Frank Damrosch w 1905 roku założył Institute of Musical Art w Nowym Jorku, który następnie stał się częścią słynnej szkoły Juilliard School – jednej z najważniejszych artystycznych placówek edukacyjnych w USA.

24 czerwca 1859 roku we Wrocławiu zmarł Johann Georg Knie, założyciel i wieloletni kierownik Instytutu dla Niewidomych we Wrocławiu.

16 września 1859 roku urodziła się Marie Wegner, feministka, pisarka, redaktorka "Die Frau der Gegenwart" - pierwszego śląskiego pisma kobiecego, związana z Głogowem i od 1903 roku z Wrocławiem. Założycielka stowarzyszeń kobiecych (Schlesischen Frauenverbandes), uczestniczka kongresów kobiet. Jej synem był Armin T. Wegner - lekarz, pisarz i działacz na rzecz praw człowieka wyróżniony tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, świadek ludobójstwa Ormian w 1916, który udokumentował tę zbrodnię. 

17 listopada 1859 roku, niespełna 13 miesięcy po francuskiej prapremierze, we wrocławskim teatrze zaprezentowano operetkę „Orpheus in der Unterwelt” (w oryginale „Orphée aux enfers”) Jacquesa Offenbacha, która słynie z kankana. Była to pierwsza poza Paryżem prezentacja tego dzieła! Więcej TUTAJ 

21 listopada 1859 roku we Wrocławiu urodził się Georg Haase, browarnik i przedsiębiorca wrocławski, wizjoner rozwoju uzdrowisk (wiele zawdzięcza mu Polanica) i turystyki (rozbudowa infrastruktury na Ślęży)

28 listopada 1859 roku zmarł pisarz, Washington Irving, autor kultowego horroru o „Jeźdźcu bez głowy”. W 1823 roku pisarz odwiedził południe Dolnego Śląska, w tym Jelenia Górę, Kowary i Kamienną Górę. Więcej TUTAJ 

2 grudnia 1859 roku w Malinniku (część Cieplic)  zmarł Carl Friedrich Mosch, podróżnik i pisarz, badacz Karkonoszy i wód uzdrowiskowych Śląska, autor "Die Heilquellen Schlesiens und der Grafschaft Glatz" (ukazała się również w języku polskim, jako "Wody mineralne szląskie i hrabstwa Glackiego" w 1821 roku we Wrocławiu) czy "Das Riesengebirge, seine Thäler und Vorberge und das Isergebirge"

15 grudnia 1859 roku urodził się Ludwik Zamenhof, polski lekarz okulista żydowskiego pochodzenia, twórca międzynarodowego języka esperanto. Jako kuracjusz gościł w 1912 roku Szczawnie-Zdroju i w 1906 oraz 1909 roku w Dusznikach-Zdroju. Więcej TUTAJ 

160 lat temu: 

9 lutego 1864 roku we Wrocławiu urodził się Oscar Bie, krytyk muzyczny i historyk sztuki, zdobył tytuł profesorski, współpracował z rozmaitymi pismami, wydał m.in. "Fortepian i jego mistrzowie", "Muzyka współczesna i Richard Strauss", "Richard Wagner i Bayreuth". Komponował drobne utwory.

16 lutego 1864 roku w Bystrzycy Kłodzkiej urodził się Hermann Stehr, pisarz i nauczyciel związany m.in. ze Szklarską Porębą, w latach 1933 - 1936 był 4 razy nominowany do literackiej nagrody Nobla (której nigdy nie otrzymał)

29 marca 1864 roku we Wrocławiu zmarł Karl August Timotheus Kahlert. Był poetą, historykiem literatury i krytykiem muzycznym. Przyjaźnił się z Robertem Schumannem. Przedruki listów Schumanna i Kahlerta znalazły się m.in. na kartach książek „The Life of Robert Schumann Told in His Letters” czy „Robert Schumann. Eine Biographie”. Więcej TUTAJ 

7 kwietnia 1864 roku w Wierzchosławicach pod Bolkowem zmarła Johanne-Juliane Schubert, tkaczka i poetka ludowa. Jej twórczość została wydana w tomie "Gedichte der Webers-Frau Johanne Juliane Schubert"

21 kwietnia 1864 roku we Wrocławiu urodził się Karl Lauterbach, badacz Nowej Gwinei Niemieckiej. Upamiętnia go gatunek Lauterbachia z rodziny Monimiaceae.

9 maja 1864 roku zmarł Wilhelm Wolff, publicysta z Dolnego Śląska, działacz robotniczy, któremu Marks dedykował I tom "Kapitału" („poświęcam mojemu niezapomnianemu druhowi, śmiałemu, oddanemu, szlachetnemu obrońcy proletaryatu Wilhelmowi Wolffowi”). Z jego pism („Das Elend und der Aufruhr in Schlesien“, 1844) korzystał G.Hauptmann, pisząc dramat "Tkacze". Więcej TUTAJ 

16 maja 1864 roku zmarł Carl Friedrich Ferdinand Buckow, ceniony organmistrz związany z Jelenią Górą

11 czerwca 1864 roku urodził się Richard Strauss, wybitny kompozytor neoromantyczny. Stworzył wiele kompozycji do słów poetów i literatów związanych z Dolnym Śląskiem (m.in. Eichendorff, Wolzogen, Kempner, Bierbaum….). Gościł na Dolnym Śląsku. W Operze Wrocławskiej zaprezentowano wiele jego dzieł tuż po prapremierach. Więcej TUTAJ 

14 czerwca 1864 roku urodził się Alois Alzheimer, lekarz psychiatra i neuropatolog, związany z Wrocławiem (gdzie mieszkał i wykładał pod koniec życia - zmarł 19 grudnia 1915 we Wrocławiu)

31 sierpnia 1864 roku zmarł Ferdinand Lassalle, polityk pochodzący z Wrocławia, myśliciel polityczny, działacz socjalistyczny, założyciel pierwszej partii robotniczej w historii

26 września 1864 roku we Wrocławiu zmarł Ernst Resch, malarz, głownie portrecista, jego uczniem był Adolf Dressler, ceniony pejzażysta związany z Karkonoszami (autor zniszczonej "Panoramy Karkonoszy").

27 listopada 1864 roku astronom Robert Luther, pochodzący ze Świdnicy, odkrył planetoidę Alkmene

5 grudnia 1864 roku w Jakubowie koło Głogowa urodził się Willy Marckwald, chemik, w 1902 roku Marckwaldowi udało się wyizolować 3 miligramy polonu, był kilkukrotnie nominowany do nagrody Nobla

31 grudnia 1864 roku zmarł prof. August von Kloeber, malarz z Wrocławia, który w młodości sportretował Beethovena. Więcej TUTAJ 

155 lat temu: 

15 stycznia 1869 roku urodził się Stanisław Wyspiański, malarz, dramatopisarz, grafik, architekt, poeta, reformator teatru, gościł w Legnicy i Wrocławiu w 1891 roku, śląskie wątki pojawiają się w jego twórczości (m.in. witraż i rapsod nawiązujący do bitwy pod Legnicą). Więcej TUTAJ 

20 lutego 1869 roku we Wrocławiu urodził się Max Bielschowsky, neurolog i neuropatolog, badacz chorób mózgu, jego nazwiskiem nazwano m.in. chorobę Jansky’ego-Bielschowsky’ego.

8 marca 1869 roku zmarł wybitny romantyczny kompozytor Hector Berlioz, gościł we Wrocławiu i Lwówku Śląskim

30 kwietnia 1869 roku urodził się Hans Poelzig, architekt wczesnego modernizmu, scenograf teatralny i filmowy. W latach 1900 - 1916 był związany z Wrocławiem. Jego projekty to m.in. rozbudowa ratusza w Lwówku Śląskim, Cerkiew Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w Malczycach, Pawilon Czterech Kopuł we Wrocławiu

5 czerwca 1869 roku w Wałbrzychu zmarł Johann Gottfried Elsner, rolnik, reformator rolnictwa, autor książek, popularyzator hodowli owiec w tym merynosów. Jego publikacje (niemieckojęzyczne) tłumaczone były na wiele języków, w tym czeski i polski (np. "Opis gospodarstwa trzypolowego urządzonego, jak być powinno" 1836, „Złote runo albo Produkcya i zużycie wełny merynosów pod względem gospodarskim, kupieckim i statystycznym” 1839). Elsner pochodził z Boguszowa. Kształcił się początkowo w Kamiennej Górze.

19 czerwca 1869 roku w Legnicy urodził się Max Neisser, bakteriolog, krewny słynnego dermatologa Alberta Neissera (wielokrotnie nominowanego do nagrody Nobla). Był ojcem historyczki literatury Liselotte Dieckmann

23 lipca  1869 roku w Zielonej Górze na Śląsku urodziła się śpiewaczka Susanne Dessoir, przed I wojną światową dokonała nagrań pieśni ludowych i pieśni kompozytorów romantycznych. Nagrania te do dziś są znane

28 lipca 1869 roku zmarł Carl Gustav Carus, malarz i naukowiec, który w 1820 roku odwiedził Karkonosze, w tym Cieplice. Namalował kilka dzieł inspirowanych krajobrazem Karkonoszy i Gór Łużyckich. W jego wspomnieniach są odnotowane wrażenia z pobytu na Śląsku. Więcej TUTAJ 

3 września 1869 roku zmarł książę Friedrich Wilhelm Konstantin Hermann Thassilo von Hohenzollern-Hechingen, który w pałacu w Lwówku Śląskim założył słynna na całą Europę orkiestrę. Na jego zaproszenie w Lwówku wystąpili m.in. Liszt, Berlioz i Wagner - czołowi kompozytorzy nowej szkoły muzycznej XIX wieku. Więcej TUTAJ 

21 września 1869 roku spłonęła I Opera Sempera w Dreźnie, dzieło architekta, który był synem kupca z Kamiennej Góry, opera została odbudowana ponownie przez Gottfrieda Sempera według nowego projektu. Więcej TUTAJ 

7 października 1869 roku w Ząbkowicach Śląskich urodził się Wilhelm Kroll, jeden z czołowych łacinników przełomu XIX i XX wieku

22 listopada 1869 roku zmarł Carl Ferdinand Langhans, architekt pochodzący z Wrocławia, twórca m.in. Opery Wrocławskiej, odbudowanej opery narodowej w Berlinie, teatru w Legnicy czy Synagogi pod Białym Bocianem we Wrocławiu - jednej z nielicznych ocalałych synagog na Śląsku. Syn  Carla Gottharda Langhansa, słynnego architekta klasycystycznego. Więcej TUTAJ 

12 grudnia 1869 roku we Wrocławiu urodziła się Clara Mannes z domu Damrosch, pianistka, siostra Waltera i Franka Damroschów, współzałożycielka Mannes College of Music - konserwatorium w Nowym Jorku

29 grudnia 1869 roku otwarta została linia kolejowa nr 299, która łączy stację Kamienna Góra ze stacją Královec i z przejściem granicznym Lubawka/Královec. Ozdobą architektoniczną tej trasy jest zabytkowy dworzec kolejowy w Kamiennej Górze

150 lat temu: 

19 stycznia 1874 roku zmarł August Heinrich Hoffmann von Fallersleben, poeta, wieloletni pracownik i profesor Uniwersytetu Wrocławskiego oraz kierownik biblioteki uniwersyteckiej (1823 – 1843). Badacz folkloru i kultury Dolnego Śląska. Autor słów hymnu Niemiec.

7 kwietnia 1874 roku w Nowej Rudzie urodził się Friedrich Kayssler - i aktor, pisarz i kompozytor

16 maja 1874 roku urodził się Paul Gerhart Vowe, malarz i ilustrator, autor portretów m.in. kompozytora Ryszarda Straussa i dyrygenta Wilhelma Furtwänglera, był wiązany głównie z Berlinem, pod koniec życia osiadł w Kliczkowie, zmarł w Osiecznicy koło Bolesławca. 

24 czerwca 1874 roku w Wyszkach koło Bystrzycy Kłodzkiej urodził się Robert Karger,  poeta, główny przedstawiciel twórczości literackiej w dialekcie kłodzkim, był redaktorem i wydawcą ludowego kalendarza regionalnego „Guda Obend”.

28 lipca 1874 roku we Wrocławiu urodził się Ernst Cassirer, filozof, który po 1939 przyjął obywatelstwo szwedzkie, przedstawiciel neokantowskiej szkoły marburskiej. W semestrze 1929/30 był rektorem uniwersytetu w Hamburgu, co czyniło go jednym z pierwszych żydowskich rektorów na uniwersytecie w Niemczech. Wykładał m.in. na Uniwersytecie Oksfordzkim,  Uniwersytecie w Göteborgu, Uniwersytecie Yale w New Haven i Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku. Jako szczególnie ważne wymieniane są jego dzieła: "Język i mit", "Symbol i język", "Mit państwa"

8 sierpnia 1874 roku zmarł Augustin Theiner, pochodzący z Wrocławia historyk, prefekt Tajnych Archiwów Watykanu w latach 1855-1870

13 września 1874 roku urodził się kompozytor Arnold Schönberg, gościł we Wrocławiu, gdzie zaprezentowano jego dramat muzyczny oparty na wątkach biograficznych – więcej TUTAJ . W latach 1906/07 pracował nad nieukończoną operą "Und Pippa tanzt!" według sztuki Gerharta Hauptmanna, noblisty z Dolnego Śląska. Z dzieła zachował się wstęp i fragment recytatywu. Słowa do pieśni Schönberga pt. "Gigerlette" z cyklu "Brettl-Lieder" napisał Otto Julius Bierbaum, pisarz pochodzący z Zielonej Góry (wówczas na Śląsku)

16 października 1874 roku w Lubawce urodził się Otto Mueller – niemiecki grafik i malarz ekspresjonista związany z grupą  Die Brücke, naziści uznali jego dzieła za „sztukę zdegenerowaną”, jego prace znajdują się m.in. w zbiorach Brücke-Museum w Berlinie. Dzieła artysty prezentowane były m.in na wystawie "Malarz. Mentor. Mag. Otto Mueller a środowisko artystyczne Wrocławia" (Berlin/Wrocław). Był przyszywanym krewnym (kuzynem) braci Carla i Gerharta Hauptmannów. W 2022 roku otwarto Niezwykłe Muzeum Otto Muellera w Lubawce. Więcej TUTAJ 

17 listopada 1874 roku we Wrocławiu zmarł Rudolf von Carnall, geolog i inżynier pochodzący z Kłodzka, związany z kopalniami na Dolnym i Górnym Śląsku, zasłużony dla górnictwa śląskiego, pamiątki po nim znajdują sie m.in. w muzeum w Zabrzu

30 listopada 1874 roku urodził się Winston Churchill, brytyjski polityk, mąż stanu, mówca, strateg, pisarz i historyk, malarz, dwukrotny premier Zjednoczonego Królestwa, laureat literackiej Nagrody Nobla. W 1921 roku odwiedził Kudowę-Zdrój, Szczawno-Zdrój i Książ

145 lat temu: 

22 stycznia 1879 roku w Słupcu Dolinie w Nowej Rudzie urodził się Joseph Wittig, ksiądz (ekskomunikowany, kilka jego dzieł znalazło się w indeksie ksiąg zakazanych), pisarz, kronikarz ziemi kłodzkiej, w jego dawnym domu znajduje się Muzeum Josepha Wittiga

4 marca 1879 roku we Wrocławiu zmarł Robert Weigelt, fotograf, kolekcjoner, badacz ptaków

11 marca 1879 roku Uniwersytet Wrocławski nadał honorowy doktorat kompozytorowi Johannesowi Brahmsowi. Kompozytor odwdzięczył się napisaniem "Uwertury akademickiej" dla uczelni na Śląsku. Pomysłodawcą nadania tytułu muzykowi był wybitny naukowiec, wykładowca, prof. Wilhelm Dilthey. Więcej TUTAJ 

13 marca 1879 roku we Wrocławiu zmarł Adolf Anderssen - jeden z największych szachistów XIX wieku na świecie.

14 marca 1879 roku urodził się fizyk, noblista Albert Einstein. Jego bliskim przyjacielem był przez wiele lat Max Born z Wrocławia, z Einsteinem współpracował Otto Stern, absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego, praca o czasie i przestrzeni ("Gedanken über Raum, Zeit und Ewigkeit" Wrocław 1846) Feliksa Eberty - XIX wiecznego amatora astronomii, związanego z Wrocławiem i Karkonoszami wpłynęła na Einsteina, z kolei dr Rudolf Nissen z Nysy uratował Einsteinowi życie, wykonując w 1948 operację słynnego fizyka. Więcej TUTAJ 

15 maja 1879 roku zmarł Gottfried Semper, syn kamiennogórskiego kupca, architekt, kolega Ryszarda Wagnera, budowniczy (m.in. Opera Sempera w Dreźnie), teoretyk architektury, autor cennych prac na temat sgraffita oraz tkaniny artystycznej. Więcej TUTAJ 

17 maja 1879 roku w Piławie Górnej koło Dzierżoniowa spadł meteoryt nazywany Gnadenfrei, obecnie znajduje się w zbiorach Muzeum Mineralogicznego we Wrocławiu.

4 czerwca 1879 roku w Kostrzycy koło Jeleniej Góry zmarł zasłużony śląski nauczyciel, Karl Friedrich Wilhelm Wander, autor kilkutomowego kompendium o przysłowiach Deutsches Sprichwörter-Lexikon

13 czerwca 1879 roku w Komorowie koło Świdnicy urodziła się Margarete Gräfin Keyserlingk, polityczka, działaczka praw kobiet (uczestniczyła m.in. w Międzynarodowym Kongresie Kobiet w Waszyngtonie w 1925)

9 lipca 1879 roku urodził się Ottorino Respighi, włoski kompozytor, impresjonista. Skomponował operę „La campana sommersa” na podstawie sztuki „Die versunkene Glocke”  śląskiego noblisty Gerharta Hauptmanna. Więcej TUTAJ 

14 października 1879 roku zmarł Karl Anton Eckert, kompozytor, autor opery komicznej "Der Laborant im Riesengebirge" (prapremiera 16 listopada 1837 roku w Berlinie) - to dzieło, którego bohaterem jest Eichorius Wurzel, akcja dzieje się w "śląskich górach" (Karkonoszach) i związana jest ze słynnymi laborantami - zielarzami/aptekarzami sudeckimi

11 listopada 1879 roku urodziła się Maria Eichhorn-Fischer. Urodziła się w Podgórzynie w Karkonoszach. Była pisarką, artystką kabaretową i skandalistką. Wcześnie opuściła dom rodzinny i jako nastolatka pracowała we Wrocławiu. Związana była z kabaretami w Berlinie. Do jej słów muzykę napisał m.in. Alban Berg, jeden z najważniejszych kompozytorów I połowy XX wieku. Więcej TUTAJ 

30  grudnia 1879 roku we Wrocławiu urodziła się Margarethe Siems, śpiewaczka, gwiazda opery w Dreźnie, śpiewała w kilku światowych prapremierach ważnych oper, w tym jako Marszałkowa w "Kawalerze srebrnej róży" Straussa, była mieszkanką uzdrowiska Lądek-Zdrój. Więcej TUTAJ 

140 lat temu:  

9 stycznia 1884 roku zmarł Daniel Harrwitz, mistrz szachowy pochodzący z Wrocławia, autor podręcznika do gry "Lehrbuch des schachspiels"

18 kwietnia 1884 roku w Bernstadt, obecnie Bierutów urodził się Ludwig Meidner, malarz, ekspresjonista i grafik.

12 maja 1884 roku zmarł zmarł Bedřich Smetana, czeski kompozytor, autor opery „Hubička”, czyli "Pocałunek" związanej z Karkonoszami. W Skalnym Mieście w Teplicach (Góry Stołowe) znajduje się formacja skalna "Smetana przy fortepianie"

20 maja 1894 roku w Strzelcach Świdnickich urodziła się Dorothea von Philipsborn, rzeźbiarka związana z Dolnym Śląskiem i Łużycami. Autorka pomników i szeregu aktów. Więcej TUTAJ 

23 lipca 1884 roku urodził się Emil Jannings, aktor teatru w Głogowie, pierwszy laureat Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego przyznanego podczas I ceremonii wręczenia nagród Akademii w 1929 roku. Więcej TUTAJ 

1 sierpnia 1884 roku zmarł Heinrich Laube, pisarz, publicysta, dramaturg pochodzący ze Szprotawy, był kolegą Wagnera, któremu zaproponował napisanie tekstu do opery o Kościuszce. Więcej TUTAJ 

5 sierpnia 1884 roku urodził się Ludwik Hirszfeld, bakteriolog i immunolog, twórca polskiej szkoły immunologicznej oraz nowej dziedziny nauki – seroantropologii, od 1945 roku związany z Wrocławiem, gdzie zmarł w 1954 roku. W 1950 roku był nominowany do nagrody Nobla w dziedzinie medycyny

1 października 1884 roku w Złotnikach (obecnie osiedle Wrocławia) urodził się Friedrich Bergius, chemik, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie chemii w roku 1931.

135 lat temu: 

9 stycznia 1889 roku we Wrocławiu zmarł Wilhelm Gottlieb Schneider, badacz owadów i grzybów, opisał kilka nowych gatunków ważek

17 maja 1889 zmarła Marie Friederike Franziska Hedwig Hohenzollern (Maria Pruska), arystokratka, królowa Bawarii, matka słynnego króla Ludwiga II Bawarskiego. Młodość spędzała m.in. w Karpnikach, gdzie jej rodzice posiadali zamek. Była miłośniczką Rudaw Janowickich i Karkonoszy. Jej ukochanym domem na Śląsku była Szwajcarka. Więcej TUTAJ 

6 czerwca 1889 roku we Wrocławiu zmarł Karl Albert Scherner, śląski filozof i pionier psychoanalizy, jego praca "Leben des Traums" z 1861 roku była inspiracją dla Freuda przy tworzeniu jego teorii snów (m.in. cytował Schernera jako jednego z najważniejszych badaczy snów "Die Traumdeutung" z 1899 roku - jednej z najbardziej wpływowych książek psychoanalitycznych).

10 października 1889 roku w Cieplicach zmarł Adolf Henselt, kompozytor, wirtuoz, pedagog. W Szczawnie-Zdroju poślubił Rosalie Vogel, przyjaciółkę Goethego. Jego kompozycje i zdolności pianistyczne cenili Schumann i Liszt (dedykowali mu swoje kompozycje). Był związany m.in. z Wrocławiem, uczył w carskim konserwatorium w Petersburgu (uważa się , że bardzo wpłynął na muzyków rosyjskich z II połowy XIX wieku).  

20 października 1889 roku prapremierę sceniczną miał dramat naturalistyczny "Vor Sonnenaufgang" Gerharta Hauptmanna.

22 grudnia 1889 roku zmarł dr Hermann Brehmer, lekarz, pionier leczenia gruźlicy, założyciel sanatorium w Sokołowsku. Więcej TUTAJ 

130 lat temu: 

12 lutego 1894 roku zmarł Hans von Bülow, znakomity dyrygent XIX wieku, częsty gość na Dolnym Śląsku. Więcej TUTAJ  

5 maja 1894 roku we Wrocławiu zmarł Carl August Robert Härtel, rzeźbiarz, autor posągów Michała Anioła i Albrechta Dürera przed Muzeum Narodowym we Wrocławiu, ale też figur Antygony i Kreona na operze drezdeńskiej

5 czerwca 1894 roku we Wrocławiu urodził się Józef Lipski, polski polityk, dyplomata (Ambasador RP w Niemczech)

9 września 1894 roku otwarta została siedziba loży masońskiej w Legnicy, dziś siedziba biblioteki

23 października 1894 roku w Nowym Jorku zmarł Carl Ehrman (lub Charles Ehrman), pochodzący z Lwówka Śląskiego (urodzony w 1822 roku na Dolnym Śląsku) farmaceuta i pionier fotografii w USA, publicysta "American Photographer", tytułowany profesorem fotografii.

125 lat temu: 

8 lutego 1899 roku urodził się Kurt Bornitz,  pastor, przeciwnik i ofiara nazizmu, związany z Miliczem i Wrocławiem

27 lutego 1899 roku we Wrocławiu zmarł Berthold Stein, dyrektor Ogrodu  Botanicznego we Wrocławiu, odkrywca wielu gatunków roślin. 

8 lipca 1899 roku odbyła się premiera opery „Die versunkene Glocke” Heinricha Zöllnera według sztuki Gerharta Hauptmanna, jedna z pierwszych muzycznych adaptacji dzieła śląskiego Noblisty. Więcej TUTAJ 

28 września 1899 roku zmarł Theodor Puschmann, psychiatra z Lwówka Śląskiego, krytyk Wagnera, którego uznawał za chorego psychicznie. Więcej TUTAJ 

XX WIEK: 

120 lat temu: 

11 stycznia 1904 roku w Kamiennej Górze odbyło się wesele, na które przyjechał ostatni cesarz Niemiec - Wilhelm II . Armgard zu Stolberg-Wernigerode, córka właściciela zamku Kreppelhof (marszałka Reichstagu od 1907), dama dworu cesarzowej Augusty Wiktorii, poślubiła hrabiego Oskara von Platen-Hallermund, wiceadmirała i marszałka dworu cesarza. Ślub odbył się w Kościele Łaski w Kamiennej Górze. Na tę wyjątkową okazję miasto było odświętnie udekorowane i założono specjalne iluminacje. Goście weselni bawili się na zamku Kreppelhof

8 lutego 1904 roku zmarła Malvina Schnorr von Carolsfeld, sopranistka, pierwsza Izolda w dramacie Wagnera. Debiutowała w 1846 roku we Wrocławiu, gdzie śpiewała kilka sezonów. Więcej TUTAJ 

21 lutego 1904 roku we Wrocławiu urodził się Kurt Jäckel, romanista, autor publikacji "Richard Wagner w literaturze francuskiej"

23 lutego 1904 roku zmarła Friederike Kempner,  pisarka żydowskiego pochodzenia, poetka i działaczka społeczna, nazywana "śląskim łabędziem". Jej grób znajduje się na Starym Cmentarzu Żydowskim we Wrocławiu. Jej dzieła literackie i publicystyczne były wpływowe, a zarazem krytykowane i parodiowane.

15 kwietnia 1904 roku odbyła się premiera wystawianej do dziś opery „Rübezahl und der Sackpfeifer von Neisse” Hansa Sommera, dzieło odwołuje się do legend Karkonoszy i kultury Śląska

23 czerwca 1904 roku położono kamień węgielny pod budowę nowego, neorenesansowego ratusza w Kamiennej Górze. Budowla do dziś jest siedzibą magistratu

5 sierpnia 1904 roku zmarł Carl Weigert, badacz, patolog pochodzący z Ziębic, kuzyn noblisty Paula Ehrlicha. Był związany m.in. z Uniwersytetem Wrocławskim, był jednym z pionierów  obrazowania bakterii (barwienia preparatów histologicznych).

19 sierpnia 1904 roku w Karpaczu zmarł Carl von Gersdorff, przyjaciel filozofa Friedricha Nietzschego, mieszkał na Dolnym Śląsku. Więcej TUTAJ 

21 września 1904 roku we Wrocławiu zmarł architekt Alexis Langer, twórca wielu ciekawych neogotyckich budowli na Dolnym Śląsku. Więcej TUTAJ 

4 października 1904 roku we Wrocławiu otwarty został Dom Towarowy Barasch, dziś „DH Feniks”, piękny secesyjny gmach, położony w samym centrum miasta, do dziś obiekt handlowy

26 listopada 1904 roku na placu Uniwersyteckim we Wrocławiu ustawiono posąg fontanny Szermierza. Więcej TUTAJ 

13 grudnia 1904 roku w Berlinie premierę miała jego opera "Der Roland von Berlin" Ruggero Leoncavallo - jej libretto oparte jest na powieści, którą napisał Willibald Alexis - poeta z Wrocławia. Libretto na niemiecki przetłumaczył i reżyserował Georg Dröscher - pochodzący z Pastuchowa koło Jaworzyny Śląskiej

115 lat temu: 

20 stycznia 1909 roku we Wrocławiu zmarł profesor Władysław Nehring,  językoznawca i historyk, wykładowca Katedry Języków i Literatur Słowiańskich na Uniwersytecie Wrocławskim, autor prac naukowych o Mickiewiczu, Kochanowskim i literaturze słowiańskiej, jeden z najwyżej cenionych slawistów w Europie na przełomie XIX i XX wieku.

18 lutego 1909 roku w Szklarskiej Porębie urodził się Gerhard Kosel, architekt i wiceministrem budownictwa w NRD, uczestnik głośnego procesu sądowego, w którym rościł sobie wyłączne prawa autorskie do projektu słynnej berlińskiej wieży telewizyjnej.

21 kwietnia 1909 roku we Wrocławiu zmarł Oskar Emil Meyer, fizyk zajmujący się teorią gazów.

24 kwietnia 1909 roku w Nysie urodził się śląski laureat Oscara -  Bernhard Grzimek. Więcej TUTAJ 

18 lipca 1909 roku otwarty został pawilon norweski w Cieplicach, wzorowany na skandynawskim stylu smoka i restauracji w Oslo. Więcej TUTAJ 

9 września 1909 roku zmarł Arnold Schottländer, szachista pochodzący z Ziębic, był jednym z najbardziej znanych i utytułowanych graczy w ówczesnych Niemczech

10 października 1909 roku we Wrocławiu urodził się Jacques Rossi, francusko-polski językoznawca, pisarz tematyki łagrowej

110 lat temu: 

17 marca 1914 roku w Lubawce odbył się ślub Anny Kliem, córki lokalnego rzemieślnika, i Hansa Pfundtnera, urzędnika celnego. Pfundtner został w 1936 roku, jako członek rządu, członkiem komitetu organizacyjnego IV Olimpiady Zimowej. Więcej TUTAJ 

31 marca 1914 roku zmarł wybitny poeta Christian Morgenstern, związany z Dolnym Śląskiem (mieszkaniec m.in. Wrocławia, kuracjusz w Dusznikach), syn malarza Carla Ernsta Morgensterna aktywnego we Wrocławiu i Karpaczu. Więcej TUTAJ 

14 kwietnia 1914 roku powstało Muzeum Towarzystwa Karkonoskiego w Jeleniej Górze, zaczątek dzisiejszego Muzeum Karkonoskiego. Twórcą muzeum był zasłużony regionalista, Hugo Seydel

24 kwietnia 1914 we Wrocławiu zmarła Pauline von Württemberg - aktywistka społeczna, lewicowa polityczka, feministka pochodząca z szlacheckiego rodu, była nazywana  „Rote Prinzessin“ - Czerwoną Księżniczką.

19 czerwca 1914 roku na promenadzie we Wrocławiu odsłonięto rzeźbę  „Pomnik Amora na Pegazie” von Gosena. Więcej TUTAJ 

5 sierpnia 1914 roku w Tokio zmarł Georg de Lalande, architekt, który mieszkał w Japonii, tworzył w stylu japońskiej secesji, pochodził z Jeleniej Góry, kształcił się i pracował m.in. w Głogowie i Wrocławiu. W 1901 roku wyjechał do Szanghaju, a w 1903 roku wyjechał do Japonii. Jednym z najsłynniejszych budowli jego autorstwa jest willa Gottfrieda Thomasa w Kobe (tzw. Wetterhahnhaus/Kazamidorinoyakata) z 1904 roku (od 1978 roku chroniony jako dobro kultury). Dom stał się sławny dzięki serialowi japońskiemu "Kazamidori". W Jeleniej Górze zachowało się wiele zabytkowych obiektów zaprojektowanych przez Georga de Lalande - niektóre z nich uznaje się za pierwowzory budowli, które zaprojektował w Azji.

17 grudnia 1914 roku w wyniku eksplozji w laboratorium zginął Otto Sackur, naukowiec z Wrocławia, znany z opracowania równania Sackura-Tetrode'a

105 lat temu: 

15 stycznia 1919 roku zamordowana została Róża Luxemburg, filozofka kilka tygodni wcześniej przebywała w więzieniu we Wrocławiu. Więcej TUTAJ 

9 sierpnia 1919 roku zmarł Ruggero Leoncavallo, włoski kompozytor, znany z takich dzieł, jak "Pajace".  13 grudnia 1904 roku premierę miała jego opera "Der Roland von Berlin" - jej libretto oparte jest na powieści, którą napisał Willibald Alexis - poeta z Wrocławia. Libretto na niemiecki przetłumaczył i reżyserował Georg Dröscher - pochodzący z Pastuchowa koło Jaworzyny Śląskiej

18 października 1919 roku zmarł Ludwig Brieger, lekarz i badacz pochodzący z Kłodzka, odkrywca kadaweryny - "trupiego jadu", twórca terminu "toksyna".

5 listopada 1919 roku w Nysie zmarł Paul Robert Kollibay, śląski ornitolog, pierwszy prezes Towarzystwa Ornitologów Śląskich powołanego we Wrocławiu, badacz ptaków i ich śpiewu, autor atlasu śląskich ptaków "Die Vögel der preussischen Provinz Schlesien" wydanego we Wrocławiu, odkrywca gatunku puszczyka o nazwie szarogłówka południowa

15 grudnia 1919 roku we Wrocławiu urodził się Hans Konwiarz, architekt, syn znanego architekta Richarda Konwiarza

100 lat temu: 

21 stycznia 1924 roku zmarł Włodzimierz Lenin. Prof. Otfrid Foerster, lekarz z Wrocławia, uczeń prof. Mikulicza, 17 razy nominowany do nagrody Nobla, od 1922 był medykiem wodza ZSRR, a także przeprowadził sekcję zwłok Lenina

28 stycznia 1924 roku urodziła się Maria Fołtyn, wybitna śpiewaczka, w latach 1978–1998 była dyrektorką artystyczną Międzynarodowego Festiwalu Moniuszkowskiego w Kudowie-Zdroju

8 marca 1924 roku zmarł dr Alfred Marcin Sokołowski, asystent dra Brehmera w XIX wieku w Sokołowsku, powojenna nazwa wsi to upamiętnienie polskiego naukowca

13 marca 1924 roku zmarł Karl Klimm, architekt związany z Wrocławiem, zaprojektował m.in. wieżę ciśnień przy alei Wiśniowej we Wrocławiu i schronisko na Ślęży

24 marca 1924 roku we Wrocławiu odbyła się niemiecka premiera opery „Die Glückliche Hand” („Szczęśliwa ręka”) Arnolda Schönberga. Dzieło związane jest z osobistymi tragediami kompozytora. Więcej TUTAJ 

3 kwietnia 1924 roku urodził się Marlon Brando, laureat dwóch Oscarów. W swoich wspomnieniach Katharina Hamburger (Karin Roon), żona właściciela tkalni lnu w Kamiennej Górze, specjalistka od relaksacji (autorka książki „New Way to Relax”), odnotowała, że była (jako emigrantka w USA) wykładowczynią aktora w czasie jego studiów w New School for Social Research Erwina Piscatora. Karin Roon była wymienia w prospekcie warsztatów dramatycznych szkoły jako prowadząca przedmiot "applied relaxacion"

3 czerwca 1924 roku zmarł pisarz Franz Kafka. Felice Bauer, ukochana i narzeczona Kafki w latach 1912 - 1917, pochodziła z Prudnika (Górny Śląsk, Sudety - u stóp Gór Opawskich, na trasie Głównego Szlaku Sudeckiego). Pisarz dedykował jej "Das Urteil" (Wyrok)

7 -16 czerwca 1924 roku w Kobierzycach pod Wrocławiem odbyła się konferencja poświęcona rolnictwu biodynamicznemu według koncepcji Rudolfa Steinera z udziałem tego słynnego mistyka i antropozofa. Więcej TUTAJ 

8 czerwca 1924 roku we Wrocławiu urodziła się Leni Alexander (Helene Alexander Pollak)  – chilijska kompozytorka pochodzenia żydowskiego. Matka Leni była śpiewaczką operową we Wrocławiu. 

24 sierpnia 1924 roku w Obornikach Śląskich zmarł Franz Theodor Doflein, był niemieckim zoologiem znanym z badań nad ekologią zwierząt. Łacińska nazwa gatunku Ośmiornica olbrzymia (Enteroctopus dofleini) pochodzi od jego nazwiska.

29 października 1924 roku urodził się Zbigniew Herbert. W jego znanym tomie wierszy "Pan Cogito" z 1974 roku znajduje się utwór pod tytułem "Georg Heym – przygoda prawie metafizyczna". Dotyczy śmierci poety Georga Heyma, który urodził się w Jeleniej Górze w 1887 roku

30 października 1924 roku odbyła się premiera pieśni „Der Abend” Paula Hindemitha (wychowywał się w Nowogrodźcu, skąd pochodził jego ojciec). Słowa napisał Eichendorff, śląski romantyk związany z Wrocławiem  

13 listopada 1924 roku Władysław Reymont został ogłoszony laureatem Nagrody Nobla za powieść "Chłopi". Ile jest prawdy w lansowanym od kilkudziesięciu lat stwierdzeniu, że swój udział miał w tym sudecki pisarz, Carl Hauptman, rzekomy korektor tłumaczenia dzieła polskiego pisarza? O zagmatwanej sprawie związku dzieła polskiego Noblisty z bratem niemieckiego Noblisty - więcej TUTAJ 

22 grudnia 1924 roku w Ziębicach zmarł Karl Denke, słynny seryjny morderca i kanibal

95 lat temu: 

26 stycznia 1929 roku we Wrocławiu zmarł prof. Friedrich Johann Grabowsky, zoolog, wieloletni dyrektor zoo we Wrocławiu. Odbył podróże badawcze m.in. do Azji. Był członkiem Akademii Nauk Leopoldina.

16 maja 1929 roku Emil Jannings jako pierwszy aktor w dziejach otrzymał Oscara podczas I gali rozdania nagród Akademii Filmowej w Los Angeles.  Aktor jako nastolatek był mieszkańcem Goerlitz (wówczas w prowincji Śląsk), a pierwsze kroki w profesjonalnym teatrze na angażu stawiał w teatrze miejskim w Głogowie. Więcej TUTAJ 

15 czerwca - 29 września 1929 roku we Wrocławiu odbyła się Wystawa mieszkaniowa WUWA (Wohnungs- und Werkraumausstellung), zorganizowana przez śląski związek Deutscher Werkbund w dzielnicy Dąbie w pobliżu parku Szczytnickiego. W ramach wystawy powstało wzorcowe osiedle. Budowle służą do dziś jako lokale mieszkalne i usługowe.  

3 grudnia 1929 roku w Wiedniu odbyła się prapremiera sztuki "Czarna maska" Gerharta Hauptmanna. W 1986 roku muzykę do tego dzieła napisał Krzysztof Penderecki. Akcja "Czarnej maski" rozgrywa się w Bolkowie w XVII wieku

90 lat temu: 

14 stycznia 1934 roku urodził się Marek Hłasko, pisarz i scenarzysta filmowy. W 1946 roku sprowadził się do Wrocławia. W mieście uczył się. Wrocław pojawia się w jego twórczości (np. "Sowa, córka piekarza").

30 czerwca 1934 roku zmarł Ernst von Wolzogen, urodzony we Wrocławiu pisarz, autor libretta do opery "Feuersnot" Richarda Straussa, autor książki  "Das dritte Geschlecht" z 1899 (Trzecia płeć), która spopularyzowała termin używany w odniesieniu do tożsamości seksualnej i płciowej.

23 lipca 1934 roku zmarł Karl Joel, filozof pochodzący z Jeleniej Góry

4 września 1934 roku w Sobieszowie zmarł malarz i grafik Paul Aust, znany z pejzaży sudeckich

85 lat temu:

30 sierpnia 1939 roku w Szklarskiej Porębie zmarł Wilhelm Bölsche, pisarz, edytor, popularyzator nauki i literatury faktu, związany z Karkonoszami początku XX wieku, autor m.in. "Aus der Schneegrube: Gedanken zur Naturforschung"

12 sierpnia 1939 roku w Berlinie zmarł  Ernst Seger, rzeźbiarz pochodzący z Nowej Rudy. Jego dziełem są m.in. rzeźby  „Walka i Zwycięstwo” we Wrocławiu

80 lat temu: 

w 1944 roku w Szklarskiej Porębie zmarł Georg Wichmann, malarz, pejzażysta, współzałożyciel kolonii artystycznej w Szklarskiej Porębie 

20 lutego 1944 roku zmarł Rudolf Ewald Zingel, pochodzący z Legnicy muzyk i muzykolog, wykładał na Uniwersytecie w Greifswaldzie. 

23 lutego 1944 roku zmarł Georg Richard Kruse, muzyk i muzykolog pochodzący z Gryfowa Śląskiego, był jednym z popularyzatorów opery baśniowej "Jaś i Małgosia” Engelberta Humperdincka. Jedną z jego najważniejszych publikacji była biografia kompozytora Alberta Lortzinga.

15 kwietnia 1944 roku urodził się Jerzy Kalina, rzeźbiarz, scenograf, artysta plastyk, autor słynnej rzeźby we Wrocławiu "Pomnik Anonimowego Przechodnia". Więcej TUTAJ 

20 lipca 1944 roku doszło do "Zamachu 20 lipca" - nieudanego zamachu na Hitlera. Uczestnikami spisku były również osoby pochodzące z Dolnego Śląska, w tym m.in.: Klaus Bonhoeffer, Dietrich Bonhoeffer, Peter Yorck von Wartenburg, Michael von Matuschka, Georg Conrad Kißling, Erich Fellgiebel... i inni

26 września 1944 roku w Lubaniu urodził się Helmut Bakaitis, australijski reżyser i aktor pochodzenia litewskiego. Znany z roli Architekta w serii "Matrix" Wachowskich. Przyszedł na świat w czasie ucieczki jego rodziców z Litwy w stronę Drezna. Od 1950 mieszkał w Australii.

30 grudnia 1944 roku zmarł Romain Rolland, francuski pisarz, laureat literackiego Nobla, muzykolog, antyfaszysta i intelektualista lewicowy, autor monografii "Haendel" (1910), która zaczął od słów: "La famille Hændel était silésienne d’origine. Le grand-père, Valentin Hændel, était maître chaudronnier à Breslau" - zwracając dobitnie uwagę na śląskie korzenie Georga Friedricha Haendla, genialnego barokowego muzyka i pochodzenie jego przodków z Wrocławia.

75 lat temu: 

8 września 1949 roku zmarł Richard Strauss, wybitny kompozytor neoromantyczny. Stworzył wiele kompozycji do słów poetów i literatów związanych z Dolnym Śląskiem (m.in. Eichendorff, Wolzogen, Kempner, Bierbaum….). Gościł na Dolnym Śląsku. W Operze Wrocławskiej zaprezentowano wiele jego dzieł tuż po prapremierach. Więcej TUTAJ 

70 lat temu: 

7 marca 1954 roku we Wrocławiu zmarł Ludwik Hirszfeld, lekarz, immunolog, badacz, pionier  seroantropologii, w 1950 roku nominowany do nagrody Nobla

21 sierpnia 1954 zmarł malarz Johannes Maximilian Avenarius, Dolnoślązak z Gryfowa Śląskiego,  przyjaciel noblisty Gerharta Hauptmanna (autor polichromii w Hali Rajskiej w willi pisarza w Jagniątkowie), Avenarius był wnukiem siostry Ryszarda Wagnera. Związany z Jagniątkowem, Sokołowskiem czy Unisławiem Śląskim. Jego grób znajduje się w Goerlitz. Więcej TUTAJ 

30 listopada 1954 roku zmarł Wilhelm Furtwängler, światowej sławy dyrygent, uczeń pianisty Conrada Ansorgego z Lubawki, karierę zaczynał jako akompaniator (répétiteur) w latach 1906-7 we Wrocławiu. 

65 lat temu: 

16 stycznia 1959 roku utworzony został Karkonoski Park Narodowy

30 lipca 1959 roku zmarła prof. Minna (Wilhelmine) Lang, pochodząca z dzielnicy Kudowy-Zdroju, Zakrze. W 1917 jako pierwsza kobieta uzyskała doktorat z fizyki na Uniwersytecie Johanna Wolfganga Goethego we Frankfurcie nad Menem

4 października 1959 roku zmarł Mieczysław Orłowicz, krajoznawca i popularyzator turystyki, był jednym z pomysłodawców ustanowienia Górskiej Odznaki Turystycznej, w uznaniu zasług jego imieniem nazwano szlak turystyczny czerwony Główny Szlak Sudecki, prowadzący ze Świeradowa-Zdroju do Prudnika.

60 lat temu: 

9 stycznia 1964 roku w Urzędzie Stanu Cywilnego w Wałbrzychu ślub wzięli Mira Kubasińska, wokalistka blues-rockowych zespołów Blackout i Breakout, i Tadeusz Nalepa, kompozytor, gitarzysta, wokalista związany z zespołami Blackout, Breakout, Dżem

55 lat temu: 

23 kwietnia 1969 roku zmarł Krzysztof Komeda Trzciński - kompozytor i pianista jazzowy, twórca muzyki filmowej. Mieszkał w Wałbrzychu w latach 1946 - 1947. Jego ojciec, Mieczysław Trzciński był w tym okresie dyrektorem wałbrzyskiego oddziału Narodowego Banku Polskiego.

25 lat temu: 

14 stycznia 1999 roku w Pontederze zmarł Jerzy Grotowski - teoretyk, reformator, pedagog i reżyser. Związany był z Opolem i Wrocławiem. Słynne były jego nowatorskie realizacje klasycznych dzieł dramatu polskiego autorstwa Mickiewicza, Słowackiego czy Wyspiańskiego. W stolicy Dolnego Śląska działa Instytut im. Jerzego Grotowskiego. W 2009 roku pod patronatem UNESCO odbyły się wydarzenia w ramach “Year of Grotowski” (Roku Grotowskiego).

Poprzednie kalendaria: 

> 2023,  > 2022,  > 2021,  > 2020,  > 2019,  > 2018 

******

niezależny, autorski i niekomercyjny projekt dotyczący historii i uroków Dolnego Śląska, Sudetów i okolic (... a także innych miejsc, które odwiedziłem, oraz spraw, które mnie zainteresowały) 

Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej w podpisach - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa. 

publikowane zdjęcia mojego autorstwa nie powstają w wyniku użycia narzędzi AI (sztucznej inteligencji), ujęć z dronów, obróbki graficznej polegającej na montażu, dodawaniu i wymazywaniu elementów. Fotografie mają charakter dokumentacji odwiedzonych miejsc i obiektów, w takiej formie, w jakiej je oglądałem. 

licencja praw autorskich materiałów własnych na blogu zezwalająca na użycie na określonych warunkach 

CC BY-NC-ND

autorem bloga jest Robert - muzealnik, dziennikarz, przewodnik, animator, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku